Xe điện không giấy tờ tràn lan, an toàn đang bị bỏ ngỏ

Linh kiện xe điện không giấy tờ phần lớn là hàng trôi nổi

Xe đạp điện, xe máy điện không giấy tờ, không đăng kiểm tiềm ẩn hàng loạt nguy cơ nghiêm trọng. Do được lắp ráp thủ công từ linh kiện trôi nổi, nhiều chiếc xe không đạt chuẩn kỹ thuật, dễ chập điện, cháy nổ hoặc hư hỏng trong quá trình vận hành. Nguy hiểm hơn, loại xe này còn tạo kẽ hở cho hoạt động buôn lậu, trốn thuế và làm méo mó thị trường xe điện chính ngạch, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và sự an toàn của người tiêu dùng.

Tìm hiểu về thị trường lắp ráp, mua bán xe đạp điện, xe máy điện, PV Lao Động tìm đến một số đầu mối được quảng cáo là “chuyên cung cấp xe điện giá rẻ” tại Hưng Yên và Bắc Ninh. Tại xã Ân Thi (tỉnh Hưng Yên), cửa hàng xe điện Vũ Lượng nổi trên mạng xã hội với những clip quảng cáo xe điện có giá rẻ bất ngờ.

Qua ghi nhận, cơ sở này thực chất là nhà riêng của chủ cửa hàng Vũ Lượng, một phần sân được tận dụng để trưng bày xe điện có thương hiệu và có giấy đăng kiểm; nhưng phần còn lại được dùng cho việc sửa chữa và lắp ráp các dòng xe điện không giấy tờ nhằm phục vụ từng phân khúc khách hàng.

Một phụ nữ tự xưng là vợ chủ cửa hàng thừa nhận: “Các mẫu xe tự lắp ráp ở đây đều không thể mang đi đăng kiểm sau khi hoàn thiện”.

Những dòng xe không giấy tờ được giới trong nghề gọi là “xe rùa”, là loại xe điện không lắp bàn đạp, giá chỉ từ 3,7 đến 4,2 triệu đồng, chưa bao gồm ắc quy và phụ kiện.

Theo lời người phụ nữ, nếu muốn đăng ký hợp pháp, người mua phải chi thêm 1-2 triệu đồng, nhưng “xe rùa” vốn hướng tới phân khúc giá rẻ nên không ai đi đăng ký hay đăng kiểm cả.

Phần lớn linh kiện lắp ráp tại đây đều nhập từ Trung Quốc qua đường tiểu ngạch hoặc các đầu mối nhỏ lẻ. Sau đó xe sẽ được lắp ráp thủ công mà không qua bất kỳ quy trình chuyên môn nào.

“Xe không giấy tờ thì hiện nay chỉ có ở Hà Nội bán là rủi ro cao vì cơ quan chức năng làm chặt. Còn ở những vùng ven như tại Ân Thi này thì làm luật một chút là ổn” - bà chủ cửa hàng xe điện Vũ Lượng thẳng thắn nói.

Xe điện không giấy tờ luôn có sẵn, nhưng không bày bán công khai

Trong khi đó tại tỉnh Bắc Ninh, mô hình kinh doanh xe điện không giấy tờ cũng tồn tại nhưng không công khai. Theo chỉ dẫn, phóng viên tìm đến “Hệ thống xe điện Nam Lan Osakar” ở phường Tự Lạn, một khu vực vắng dân cư lọt thỏm giữa cánh đồng rộng lớn.

Chủ cơ sở này là một người đàn ông trung tuổi, tiết lộ: “Nhà anh kết hợp vừa ở vừa làm cửa hàng, xưởng sửa chữa xe điện. Nếu khách muốn mua xe điện không có giấy tờ thì bọn anh chỉ lắp khi khách đặt. Xe lắp xong là giao ngay, không lưu kho ở đây cho đỡ rủi ro. Giá bán dao động từ 4 đến 5,5 triệu đồng/xe, tùy loại".

Các dòng xe này được lắp ráp hoàn toàn thủ công từ linh kiện nhập rời, tất nhiên không qua đăng kiểm. Ông chủ cũng khẳng định có thể làm mọi mẫu xe đang hot trên thị trường, nhưng xe sẽ không có giấy tờ chính hãng.

Theo tiết lộ của ông chủ này, mạng lưới phân phối của Nam Lan Osakar không chỉ gói gọn ở Bắc Ninh mà còn vươn tới Thanh Hóa, Nghệ An.

Những gì phóng viên ghi nhận về thị trường cung cấp xe điện không giấy tờ tại Hưng Yên và Bắc Ninh chỉ là số ít trong rất nhiều cơ sở, cửa hàng kinh doanh xe điện đang thực hiện theo cách làm này. Thực tế cho thấy thị trường ngầm về kinh doanh, mua bán và lắp ráp xe điện không giấy tờ đầy rủi ro vẫn đang tồn tại song song với hàng chính ngạch.

Dưới lớp vỏ xe cũ giá rẻ, nhiều phương tiện được lắp ráp thủ công mà không qua một quy trình chuyên môn, kỹ thuật nào nhưng vẫn được tiêu thụ mỗi ngày thông qua các kênh trực tuyến và mối buôn nhỏ lẻ.

Do nguồn lợi nhuận lớn khi mỗi chiếc xe điện không giấy tờ đều có giá rẻ hơn xe hãng tới một nửa, thậm chí chỉ bằng 1/3 giá tiền đã khiến nhiều cá nhân, tổ chức bất chấp rủi ro pháp lý để tham gia chuỗi này.

Trao đổi với Lao Động, một chuyên gia trong lĩnh vực xe điện tại Việt Nam cho biết, việc sử dụng xe không đăng kiểm là hành vi vi phạm pháp luật và tiềm ẩn rủi ro lớn về an toàn.

Các mẫu xe tự lắp ráp, nhập lậu hoặc đã qua sử dụng thường dùng pin, ắc quy, dây điện kém chất lượng, không qua kiểm định để giảm giá thành.

Khi sạc, các linh kiện này dễ quá nhiệt, gây chập điện, cháy nổ và đặc biệt nguy hiểm nếu sạc qua đêm hoặc trong khu dân cư.

Việc lưu hành xe không đạt chuẩn không chỉ đe dọa tính mạng người điều khiển mà còn ảnh hưởng tới trật tự, an toàn giao thông.