Cách xác định tiền lương đóng BHXH đúng chuẩn Luật BHXH

Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15 (Luật BHXH 2024) có hiệu lực từ 1.7.2025 và Nghị định 158/2025/NĐ-CP ngày 25.6.2025 của Chính phủ đã quy định rõ cách xác định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc. Đây là nội dung then chốt, ảnh hưởng trực tiếp quyền lợi người lao động và nghĩa vụ của người sử dụng lao động.

Theo Luật BHXH 2024, mức đóng BHXH bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.

Cách xác định tiền lương cho từng nhóm đối tượng

Nhóm hưởng lương do Nhà nước quy định: Cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp… Tiền lương đóng BHXH gồm lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch bậc, cấp bậc quân hàm, cộng các phụ cấp chức vụ, thâm niên vượt khung, thâm niên nghề và hệ số chênh lệch bảo lưu (nếu có).

Nhóm hưởng lương do doanh nghiệp quyết định: Phổ biến trong khu vực doanh nghiệp. Tiền lương đóng BHXH gồm lương theo công việc hoặc chức danh (xây dựng theo thang, bảng lương đã đăng ký), cộng phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác trả thường xuyên, ổn định, được ghi trong hợp đồng lao động.

Nhóm đặc thù khác:

Hạ sĩ quan, binh sĩ nghĩa vụ, học viên quân đội – công an, dân quân thường trực, người hoạt động không chuyên trách cấp xã, thôn, tổ dân phố: Tiền lương đóng BHXH do Chính phủ quy định, căn cứ phụ cấp hàng tháng.

Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; vợ hoặc chồng đi công tác nhiệm kỳ không hưởng lương ngân sách; chủ hộ kinh doanh; người quản lý doanh nghiệp, thành viên HĐQT, tổng giám đốc, giám đốc, ban kiểm soát… có hưởng lương: Được tự chọn tiền lương đóng BHXH nhưng không thấp hơn mức tham chiếu và không cao hơn 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Sau ít nhất 12 tháng có thể điều chỉnh lại. Trường hợp đi làm việc ở nước ngoài, mức đóng căn cứ tiền lương ghi trong hợp đồng hoặc quy đổi tương đương theo tỷ giá Ngân hàng Nhà nước.

Người lao động làm việc không trọn thời gian: Nếu lương tháng từ mức tham chiếu trở lên vẫn phải đóng BHXH.

Mức sàn và mức trần tiền lương đóng BHXH

Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu, cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu. Mức tham chiếu do Chính phủ quyết định, căn cứ biến động chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế và khả năng của quỹ BHXH. Trước khi bỏ mức lương cơ sở, mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở; sau khi bỏ, mức tham chiếu không thấp hơn mức này.

Quy định mới này nhằm bảo đảm công bằng, minh bạch, bảo vệ quyền lợi người lao động, đồng thời tăng cường quản lý quỹ BHXH trong bối cảnh Luật BHXH 2024 sắp có hiệu lực.