Để không còn nỗi lo thực phẩm thiếu an toàn

Đây có vẻ như là nỗi lo chung. An toàn thực phẩm ở đô thị luôn là vấn đề lớn. Nguồn gốc sâu xa là việc quản lý, kiểm soát thực phẩm tại chợ cóc, chợ tạm và các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm ở Hà Nội chưa khiến người tiêu dùng yên tâm.

Báo cáo của Sở Công Thương Hà Nội cho thấy, hiện thành phố còn tới 167 điểm kinh doanh tự phát ở 36 đơn vị, cùng hơn 600 cơ sở giết mổ thủ công không phép. Đây chính là những “lỗ hổng” trong quản lý, kéo theo nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm, lây lan dịch bệnh và gây mất mỹ quan đô thị.

Các điểm chợ cóc, chợ tạm dù nhiều lần bị giải tỏa nhưng lại tái xuất ở địa bàn khác. Nguyên nhân không mới: Thói quen mua bán của người dân, chi phí chợ hợp pháp cao, lực lượng kiểm tra mỏng và tốc độ đô thị hóa nhanh. Khi chính quyền địa phương chưa kiên quyết, hiện tượng “đuổi chợ chỗ này, mọc chợ chỗ khác” sẽ còn kéo dài. Việc giết mổ thủ công vẫn phổ biến, với hàng trăm lò mổ nhỏ lẻ, không được giám sát thú y. Đó là mảnh đất màu mỡ để dịch bệnh bùng phát, thực phẩm bẩn len lỏi vào bữa ăn của người dân.

Mới đây, trước diễn biến phức tạp của dịch tả lợn châu Phi, Hà Nội đã triển khai thành lập các điểm giết mổ tập trung tạm thời đối với các khu vực chưa có trong quy hoạch, giúp phân tách rõ ràng giữa lợn có bệnh và lợn an toàn, tránh nguy cơ lây lan dịch bệnh sang các hộ chăn nuôi không bị ảnh hưởng.

Thậm chí, lãnh đạo thành phố đã nhấn mạnh việc khởi tố hình sự đối với các trường hợp cố tình vi phạm.

Tuy nhiên, nếu chỉ “dẹp” mà không “xây”, chỉ “cấm” mà không “thay thế”, thì hiệu quả khó bền vững. Người dân vẫn phải có nơi mua bán tiện lợi, giá rẻ; tiểu thương cần chỗ buôn bán hợp pháp; doanh nghiệp phải thấy lợi ích khi đầu tư lò mổ tập trung.

Hà Nội vẫn cần một cách tiếp cận tổng thể như: Quy hoạch lại mạng lưới chợ, khuyến khích mô hình “chợ an toàn thực phẩm”, chợ đầu mối hiện đại, thậm chí thí điểm chợ 0 đồng cho đối tượng yếu thế. Đồng bộ quản lý từ khâu chăn nuôi - giết mổ - phân phối, chỉ cho phép hoạt động trong vùng quy hoạch, gắn kết với các tỉnh lân cận để phát triển chuỗi chăn nuôi, bao tiêu sản phẩm.

Ứng dụng công nghệ kiểm soát như: Xe kiểm định di động, trung tâm kiểm nghiệm hiện đại, tem truy xuất nguồn gốc điện tử… để người tiêu dùng nhận diện sản phẩm sạch.

Kiểm soát chợ và lò mổ không đơn thuần là dẹp bỏ vài điểm kinh doanh tự phát hay xử lý vài cơ sở giết mổ “chui”. Đây là câu chuyện liên quan trực tiếp đến sức khỏe hàng triệu người dân, đến niềm tin của xã hội đối với chính quyền. Chỉ khi Hà Nội quyết tâm, có giải pháp đồng bộ và sự đồng thuận của người dân, “bữa ăn sạch” mới trở thành hiện thực, để không còn nỗi lo về quê là mang rau, thịt lên thành phố cho an toàn.