Lớp học tiếng Việt của cô giáo HMông nơi cổng trời Phú Thọ

Lớp học đặc biệt ở bản H'Mông

Những ngày cuối tháng 8, trong căn phòng học nhỏ của Trường Tiểu học và THCS Hang Kia A, tiếng đọc đồng thanh vang lên rộn rã. Những khuôn mặt lấm tấm mồ hôi, đôi mắt trong veo của những em bé người H'Mông ánh lên sự hứng khởi.

Đây là một lớp học đặc biệt – “lớp tiếng Việt cho em” được mở vào dịp nghỉ hè, duy trì đều đặn suốt 4 năm qua nhờ tấm lòng của cô giáo Giàng Thị Sao.

Hang Kia là vùng đất thuộc tỉnh Hoà Bình cũ - nằm biệt lập, được ví von như "cổng trời" bởi nằm ở độ cao trên 1.300 mét so với mực nước biển. Nơi đây quanh năm mây phủ, cuộc sống đồng bào H'Mông còn nhiều khó khăn, trẻ em chủ yếu chỉ giao tiếp bằng tiếng bản địa. Khi bước vào lớp 1, nhiều em chưa biết tiếng phổ thông, rụt rè, né tránh thầy cô.

Năm 2012, khi về công tác tại Trường Tiểu học và THCS Hang Kia A, cô Giàng Thị Sao thấu hiểu nỗi thiệt thòi ấy. “Trước đây, các con rất nhút nhát, cứ thấy giáo viên là chạy trốn. Sự bất đồng ngôn ngữ đã tạo ra khoảng cách giữa thầy và trò cũng như khó khăn trong lĩnh hội kiến thức. Các con chưa thông thạo tiếng phổ thông nên không biết thầy cô đang nói, đang truyền đạt cái gì để tiếp thu”, cô nhớ lại.

Từ trăn trở đó, cô mở lớp tiếng Việt vào dịp hè. Ban đầu chỉ vài học sinh, cô phải đi từng nhà vận động. Dần dần, bà con hiểu ý nghĩa, lớp học đông lên, đến nay hầu hết trẻ chuẩn bị vào lớp 1 đều tham gia. “Chỉ cần nhìn thấy các con tự tin hơn khi đến trường, tôi lại có thêm động lực để duy trì lớp”, cô Sao nói.

Hai con lớn của cô Sao trở thành “trợ giảng”, cùng mẹ kèm chữ cho các em nhỏ. Nhiều đồng nghiệp cũng tham gia. Cô Sao kể, lớp học luôn rộn tiếng cười vì những câu trả lời ngây ngô: “Tôi nhớ có lần hỏi các con ước mơ sau này, một em hồn nhiên nói muốn làm nghề ăn trộm. Em ấy không hiểu nghĩa của từ, chỉ bắt chước đâu đó, khiến vừa buồn cười, vừa thương”.

Gieo những hạt mầm tương lai

Kiên trì bốn năm, lớp học hè giản dị đã mang lại sự đổi thay. Từ những đứa trẻ nhút nhát, nay các em tự tin chào hỏi, trò chuyện tự nhiên bằng tiếng Việt. Như cháu Vàng Nguyên Giáp, chuẩn bị vào lớp 1, đã đáp rành rọt: “Lớn lên cháu muốn làm công an”. Sự hồn nhiên ấy khiến cả lớp bật cười, nhưng cũng là minh chứng rõ rệt cho nỗ lực của các cô.

Không chỉ thầy cô, phụ huynh cũng thấy sự khác biệt. Chị Giàng Y Dớ, có con chuẩn bị vào lớp 1, chia sẻ: “Trước đây cháu chỉ nói tiếng H'Mông, thấy người lạ là chạy trốn. Giờ cháu biết chào thầy cô, còn tập nói chuyện với khách. Tôi mừng lắm, không nghĩ con mình thay đổi nhanh vậy”.

Cô Sồng Thị Tồng, đồng nghiệp của cô Sao, tâm sự: “Ở lớp, nhiều khi chúng tôi vừa dạy vừa phiên dịch bằng tiếng H'Mông. Các em thiệt thòi lắm, nên chỉ còn cách kiên trì để các con mạnh dạn, xoá dần khoảng cách với trường lớp”.

Cô Ngần Thị Lâm, Hiệu trưởng Trường TH&THCS Hang Kia A cũng đã gắn bó với mảnh đất này suốt gần một thập kỷ. Điều hạnh phúc nhất với cô là những sự thay đổi từng ngày của bản làng.

“Các em học sinh thiệt thòi vì địa bàn khó khăn và ảnh hưởng của ma tuý. Toàn trường có hơn 400 học sinh, trong đó khoảng 40 em có người thân vướng vào lao lý vì ma tuý. “Lớp tiếng Việt cho em” do cô Sao phụ trách đã giúp các em có vốn tiếng Việt, vượt qua mặc cảm để học tập tốt hơn”, cô Lâm chia sẻ.

Lớp học tiếng Việt hoàn toàn miễn phí. Cô Sao chỉ mong phụ huynh đồng hành bằng cách giao tiếp với con bằng tiếng phổ thông khi ở nhà. “Như vậy chắc chắn các con sẽ được trang bị vốn tiếng Việt tốt để sẵn sàng, tự tin bước vào lớp”, cô nói.

Với những đóng góp của mình, cô Sao được Bộ Giáo dục và Đào tạo tặng Bằng khen vì có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong quản lý, giảng dạy và học tập”, năm học 2024 – 2025.

Trong ánh nắng tháng Tám chan hòa soi xuống thung lũng Hang Kia còn vương mây bảng lảng, những con chữ mà cô Sao gieo xuống hôm nay lặng lẽ bắc nhịp cầu cho ngày mai. Và từ lớp học nhỏ trên lưng chừng núi ấy, ước mơ trong trẻo của cậu bé người H'Mông muốn làm công an đã vang lên như tín hiệu đẹp cho một tương lai rộng mở.