Nghị quyết 71 hướng tới nền giáo dục công bằng, bền vững

Rà soát, đánh giá toàn diện Chương trình GD phổ thông

Triển khai Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới là bước đi then chốt trong lộ trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, gắn với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Sau nhiều năm thực hiện, chương trình đã tạo ra những chuyển biến tích cực, nhưng cũng cho thấy không ít khó khăn cần tháo gỡ.

Theo tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW, việc rà soát, đánh giá toàn diện quá trình triển khai là nhiệm vụ cấp bách. Công việc này không chỉ dừng lại ở tổng hợp báo cáo, mà cần sự tham gia đồng bộ từ trung ương đến địa phương, từ nhà trường đến giáo viên. Các chỉ số như tỷ lệ trường học đáp ứng điều kiện cơ sở vật chất, số lượng giáo viên được bồi dưỡng, mức độ đáp ứng của thiết bị dạy học, hay kết quả học tập của học sinh sẽ là căn cứ quan trọng để xác định hiệu quả triển khai.

Tại nhiều địa phương, chương trình mới đã tạo động lực đổi mới phương pháp giảng dạy, khuyến khích học sinh chủ động, sáng tạo hơn. Tuy nhiên, tình trạng thiếu đồng bộ giữa các vùng, nhất là miền núi, vùng khó khăn, vẫn còn hiện hữu khi cơ sở vật chất và đội ngũ chưa đáp ứng kịp yêu cầu. Vì vậy, đợt rà soát lần này được kỳ vọng sẽ chỉ rõ “nút thắt” để từ đó đưa ra giải pháp căn cơ, bảo đảm mọi học sinh đều được tiếp cận nền giáo dục công bằng.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh Bình, cho biết: “Những năm qua, Ninh Bình đã triển khai hiệu quả Chương trình GDPT 2018 ở cấp THCS và THPT, đồng thời biên soạn, thẩm định và đưa vào dạy thử nghiệm Tài liệu giáo dục địa phương. Tỉnh chú trọng bồi dưỡng giáo viên, đầu tư cơ sở vật chất, khắc phục tình trạng thiếu nhân lực ở một số môn mới. Chúng tôi cũng ưu tiên nguồn lực cho vùng khó khăn, phát triển giáo dục hòa nhập để mọi học sinh, kể cả trẻ khuyết tật hay có hoàn cảnh đặc biệt, đều được tiếp cận giáo dục chất lượng.”

Một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc

Một trong những nội dung then chốt của Nghị quyết 71 là bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa (SGK) thống nhất trên toàn quốc. Đây được coi là giải pháp nhằm khắc phục tình trạng nhiều bộ sách cùng lưu hành, gây khó khăn cho dạy học, quản lý và tạo chênh lệch trong tiếp cận tri thức giữa các vùng miền.

Bộ SGK thống nhất sẽ bảo đảm tính chuẩn mực về nội dung, đồng thời có thể kèm theo phụ lục, tài liệu bổ trợ để phù hợp với đặc thù từng địa phương. Điều này giúp giảm áp lực lựa chọn cho phụ huynh, giáo viên, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng giáo dục ở tầm quốc gia.

Để đạt mục tiêu này, các khâu biên soạn, thẩm định, in ấn và phát hành cần được tiến hành chặt chẽ, minh bạch. Các chuyên gia nhấn mạnh: một bộ SGK thống nhất không đồng nghĩa với sự cứng nhắc, mà là nền tảng chung bảo đảm mọi học sinh trên cả nước đều có cơ hội tiếp cận kiến thức bình đẳng.

Ông Nguyễn Tiến Dũng cũng nhấn mạnh: “Ngành Giáo dục Ninh Bình ủng hộ chủ trương xây dựng một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc. Đây là cơ sở bảo đảm sự công bằng, giảm áp lực lựa chọn cho giáo viên, phụ huynh và học sinh. Đồng thời, chúng tôi kỳ vọng Nhà nước sớm có cơ chế tài chính bền vững để thực hiện mục tiêu đến năm 2030 học sinh cả nước được cấp sách giáo khoa miễn phí. Đây là chính sách nhân văn, thiết thực, đặc biệt ý nghĩa với học sinh vùng khó khăn.”

Hướng tới năm 2030 – miễn phí SGK cho mọi học sinh

Điểm nhấn giàu tính nhân văn trong Nghị quyết 71 là mục tiêu đến năm 2030 cung cấp miễn phí SGK cho tất cả học sinh. Đây không chỉ là sự hỗ trợ vật chất, mà còn là cam kết của Nhà nước về quyền học tập bình đẳng, bảo đảm không để học sinh nào bị bỏ lại phía sau vì điều kiện kinh tế.

Trong thực tế, nhiều địa phương đã thí điểm tủ sách dùng chung hoặc cấp SGK miễn phí cho học sinh nghèo, vùng khó. Tuy nhiên, để mở rộng trên phạm vi toàn quốc, cần sớm hình thành cơ chế tài chính bền vững, tính toán sự phối hợp giữa ngân sách trung ương, địa phương và nguồn lực xã hội hóa. Song song với đó, việc số hóa SGK, xây dựng kho học liệu điện tử dùng chung cũng là giải pháp góp phần giảm chi phí, tăng khả năng tiếp cận cho học sinh.

Bà Hoàng Thị Minh Nguyệt, Hiệu trưởng THCS Trần Bích San (Nam Định, Ninh Bình), chia sẻ: “Giáo viên rất kỳ vọng vào một bộ SGK thống nhất. Điều đó sẽ giúp việc giảng dạy bớt áp lực lựa chọn, học sinh ở mọi vùng miền có điều kiện tiếp cận kiến thức công bằng hơn. Nếu đến năm 2030 học sinh được cấp SGK miễn phí, đó thực sự là bước tiến nhân văn, giúp nhiều em không còn nỗi lo thiếu sách đến lớp.”

Nghị quyết 71-NQ/TW không chỉ xác định những nhiệm vụ cụ thể, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược về phát triển giáo dục trong giai đoạn tới: một chương trình GDPT được triển khai đồng bộ, một bộ SGK thống nhất, cùng với cam kết mạnh mẽ về công bằng xã hội thông qua chính sách cấp SGK miễn phí vào năm 2030.

Niềm tin lớn nhất mà nghị quyết mang lại là: từ thành thị đến nông thôn, từ đồng bằng tới miền núi, mọi học sinh Việt Nam đều có quyền thụ hưởng một nền giáo dục công bằng, hiện đại và nhân văn. Đây sẽ là nền tảng vững chắc để đất nước phát triển bền vững trong thời kỳ mới.