Tư vấn hướng nghiệp giúp học sinh chọn đúng nghề, sáng tương lai

Nhiều băn khoăn, trăn trở

Theo công bố của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), năm 2024 là năm cuối cùng thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học theo chương trình giáo dục phổ thông hiện hành. Kể từ năm 2025, các kỳ thi sẽ có những thay đổi đáng kể về nội dung và hình thức.

Việc chuẩn bị từ sớm cho các kỳ thi và lên chiến lược lựa chọn các ngành học, trường đại học đúng với sở thích, sở trường sẽ gia tăng cơ hội cho các thí sinh theo học chương trình hiện hành.

Thực tế hiện nay, việc người học không nắm được điểm mạnh và năng lực của bản thân là điều phổ biến. Học sinh chưa nắm được những kiến thức về ngành học; xu hướng phát triển của nhóm ngành và sau khi ra trường của nhóm ngành đó ra sao.

Điều này nguy cơ dẫn tới hệ lụy khá lớn, theo một khảo sát của Bộ GD&ĐT, 65,4% sinh viên năm thứ nhất chưa hiểu hết về mục đích, ý nghĩa của ngành học; 50,8% không biết học xong sẽ làm việc gì và nơi nào tuyển dụng họ; 75,6% sinh viên ít thỏa mãn với nghề đã chọn, học rồi mới thấy không hợp; 32,4% sinh viên muốn được thi lại vào năm sau.

Đây là những con số đáng báo động về thực trạng học sinh chưa được định hướng rõ ràng từ khi học THPT, khiến tỷ lệ sinh viên bỏ học giữa chừng để học lại ngành khác gia tăng và gián tiếp nâng tỷ lệ thất nghiệp sau khi ra trường tại Việt Nam tăng cao.

Đứng trước sự lựa chọn mang tính quyết định của cuộc đời, nhiều học sinh lớp 12 băn khoăn, trăn trở về chọn ngành, chọn nghề. Thích ngành Tài chính - Ngân hàng nhưng em Đỗ Hoàng Nhật Anh - học sinh lớp 12 A5, trường THPT Thường Tín (huyện Thường Tín, Hà Nội) băn khoăn về cơ hội việc làm của ngành học này khi những năm gần đây, rất nhiều học sinh lựa chọn, cũng có nhiều cơ sở giáo dục đào tạo chuyên ngành này.

Em Nhật Anh bày tỏ: “Theo tìm hiểu của em, các ngành đào tạo hiện nay rất phong phú, đa dạng. Em vẫn chưa quyết định được là nên chọn ngành hot hiện nay hay theo học ngành mà mình yêu thích?”.

Cũng có chung băn khoăn về chọn ngành, chọn nghề, Nguyễn Gia Thái - lớp 12A8 trường THPT Thường Tín mong muốn được giải đáp những tiêu chí cần ưu tiên khi chọn trường đại học cùng cách khắc phục tâm lý “cả thèm chóng chán” khi chọn trường.

Hướng nghiệp là cần thiết

Khái niệm "hướng nghiệp" đã dần trở nên phổ biến những năm gần đây, tuy nhiên để hướng nghiệp đúng thời điểm và đúng đối tượng, đúng ngành nghề là điều vô cùng quan trọng.

Chọn nghề không đơn giản là đưa ra quyết định ở một thời điểm. Đây là cả quá trình dài nghiên cứu, suy ngẫm về ngành mình sẽ chọn, sẽ học và sẽ gắn bó trong tương lai. Bản thân các em học sinh phải tự nắm rõ năng lực, điểm hạn chế, điểm mạnh của bản thân để chọn nghề cho phù hợp…

Cha mẹ, nhà trường chỉ là người định hướng và cần thấu hiểu quá trình phát triển tâm sinh lí, cần phải biết con em mình muốn gì, năng lực tới đâu, từ đó hướng dẫn và tư vấn nghề nghiệp cho các bạn trẻ.

Theo bà Nguyễn Thúy Vân, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Thành Đô công tác tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp đã được nhà trường thực hiện trong những năm gần đây với mục tiêu phục vụ cộng đồng, qua đó cung cấp rộng rãi đến học sinh, các bậc phụ huynh những thông tin về các ngành nghề đang có xu hướng triển vọng, nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp.

“Chúng tôi mong muốn hoạt động tư vấn hướng nghiệp tuyển sinh sẽ là cơ hội để các em học sinh hiểu rõ hơn những vấn đề của bản thân và tự tin hơn trong lựa chọn ngành nghề cũng như sẵn sàng cho kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới”, bà Nguyễn Thúy Vân chia sẻ.

Trên cơ sở đó, năm 2024, nhà trường đổi mới hoạt động tư vấn tuyển sinh thông qua việc phối hợp với báo Tuổi trẻ Thủ đô tổ chức chuỗi hoạt động đối thoại, tư vấn tuyển sinh định hướng nghề cho học sinh khối THPT thuộc các huyện ngoại thành trên địa bàn thành phố Hà Nội. Điểm mới của hoạt động lần này là việc tư vấn tuyển sinh tập trung vào từng nhóm ngành cụ thể như Khoa học xã hội, Công nghệ, Kinh tế - Luật…

Tại diễn đàn, các chuyên gia sẽ trực tiếp giải đáp thắc mắc của các em học sinh về quy chế thi tốt nghiệp THPT năm 2024 và những điểm mới của kỳ thi, công tác tuyển sinh, đại học của các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng…

Theo ông Nguyễn Mạnh Hưng - Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ Thủ đô, Trưởng ban tổ chức chuỗi hoạt động đối thoại tư vấn hướng nghiệp cho học sinh THPT: Hoạt động hướng nghiệp, tư vấn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các em học sinh THPT và toàn xã hội, góp phần cung ứng nguồn nhân lực với cơ cấu phù hợp.

Hướng nghiệp càng sớm giúp các em có thời gian để chuẩn bị tinh thần, kiến thức cũng như tìm hiểu sâu về nghề từ đó có nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp, chọn được nghề phù hợp với bản thân và nhu cầu của xã hội.

“Người chịu trách nhiệm và ra quyết định chọn ngành, chọn trường sau khi tốt nghiệp THPT chỉ có thể là chính các em học sinh. Để trở thành công dân số và thích ứng với sự phát triển không ngừng của công nghệ 4.0, các bạn cần phải trang bị sự hiểu biết, tự tin và chủ động ngay từ bây giờ”, ông Nguyễn Mạnh Hưng nhấn mạnh.

Hoạt động mở đầu trong chuỗi chương trình Đối thoại, tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh THPT do báo Tuổi trẻ Thủ đô và trường Đại học Thành Đô phối hợp với các đơn vị tổ chức diễn ra vào sáng 9/3 tại trường THPT Thường Tín, huyện Thường Tín, Hà Nội.

Từ tháng 4 đến tháng 6/2024, hoạt động tư vấn, định hướng nghề sẽ tiếp tục được báo phối hợp với các đơn vị tổ chức tại các trường THPT thuộc các huyện ngoại thành của thành phố như Thạch Thất, Quốc Oai, Phú Xuyên.