Từ vụ Trấn Thành "vạ miệng", suy nghĩ về quốc phục Việt Nam

Tham dự với vai trò nghệ sĩ khách mời công bố giải thưởng WeChoice Awards tối 12.1, Trấn Thành tự tin phát biểu: "Lần đầu ở lễ trao giải chúng ta hãnh diện khi mặc quốc phục dự sự kiện. Nhìn kỹ quốc phục chúng ta rất thời trang, mọi người nhìn nhau mặc gì, có đẹp không, đó là điều tôi hãnh diện vô cùng".

Phát ngôn của người nổi tiếng tại một sự kiện có nhiều người theo dõi đã gây ra phản ứng tức thời. Nhiều ý kiến cho rằng, Trấn Thành gọi tên áo dài là quốc phục là không chính xác vì Việt Nam chưa có quốc phục chính thức.

Khán giả bình luận: "Chưa tìm hiểu kĩ mà đã hô hào, gọi tên tùy tiện. Trấn Thành có thật sự hiểu về quốc phục hay không?".

Trấn Thành "vạ miệng" cũng không sao, ai đó phát ngôn sai cũng bình thường. Nhưng qua vụ ồn ào này cho thấy, cũng cần đặt lại chuyện quốc phục Việt Nam.

Tại diễn đàn Quốc hội tháng 6.2024, liên quan đến quốc phục, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho rằng, Bộ VHTTDL đã cho nhận diện lễ phục, quốc phục là bộ áo quần có tính chất đặc trưng, tuy nhiên sau đó buộc phải dừng lại vì khi trình thì vướng mắc ở chỗ "ai là người có thẩm quyền công nhận, ai là người ký". Cuối cùng, câu trả lời là không ai có thẩm quyền cả vì chưa có quy định.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nói thêm: “Chúng tôi cho rà soát lại về cơ sở pháp lý thì thấy chưa có. Đây là khoảng trống về mặt pháp lý”.

Quốc phục cũng là một "kênh" thông tin để quảng bá hình ảnh của một quốc gia ra với thế giới. Một số nước đã có quốc phục, nhưng Việt Nam chưa có.

Lâu nay, áo dài được xem là trang phục truyền thống, được sử dụng tại các lễ hội, lễ Tết, sự kiện quan trọng quốc gia, quốc tế. Trong nhiều chương trình giao lưu văn hóa với các nước, áo dài được sử dụng và giới thiệu rất trang trọng và phổ biến. Tuy nhiên, áo dài vẫn chưa được công nhận là quốc phục.

Áo dài đi vào trong thơ ca, nhạc, họa một cách tự nhiên như là trang phục độc đáo, biểu tượng Việt. Văn hóa và nghệ thuật là một chuyện, nhưng được công nhận quốc phục lại mang tính pháp lý. Pháp lý thì lại vướng, nói như Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: "Đây là khoảng trống về mặt pháp lý”.

Nếu đặt ra câu hỏi, trang phục nào có tính truyền thống, phổ biến, đẹp, trang trọng và "đậm đà bản sắc văn hóa" hơn áo dài, có lẽ rất khó chỉ ra được. Vậy thì, áo dài vẫn là ưu tiên số 1 cho sự lựa chọn quốc phục.

Pháp luật là do con người đặt ra, và nếu như cần có quy định thẩm quyền để công nhận quốc phục thì xây dựng luật.