Châu Âu mất trắng khí đốt Nga giá rẻ, Trung Quốc ôm trọn nguồn cung

Ngày 2.9, Nga, Trung Quốc và Mông Cổ đã ký biên bản ghi nhớ ràng buộc pháp lý xây dựng đường ống dẫn khí Sức mạnh Siberia 2 (Power of Siberia 2).

Dự án Sức mạnh Siberia 2 trị giá 13,6 tỉ USD được kỳ vọng sẽ chuyển 50 tỉ m3 khí tự nhiên mỗi năm từ các mỏ Bắc Cực của Nga qua Mông Cổ đến miền bắc Trung Quốc, mở ra một bước ngoặt chưa từng có trên bản đồ năng lượng toàn cầu.

Trong nhiều thập kỷ, khí đốt từ các mỏ Yamal ở Bắc Cực chính là động lực cho nền công nghiệp Đức và Tây Âu, được vận chuyển trực tiếp qua đường ống dẫn khí Nord Stream 1 và đường ống Yamal-châu Âu. Giờ đây, nguồn cung ấy sẽ rẽ hướng về phương Đông.

Nếu Sức mạnh Siberia 1 đi vào vận hành từ năm 2019 với nguồn khí khai thác ở vùng Viễn Đông Nga để phục vụ Đông Bắc Trung Quốc, thì tuyến mới lại khai thác trực tiếp từ các mỏ từng nuôi sống châu Âu.

Đường ống mới này không chỉ mang lại doanh thu quá cảnh cho Mông Cổ mà còn khép lại kỷ nguyên “khí đốt giá rẻ nuôi dưỡng công xưởng châu Âu”.

Quy mô của đường ống cũng nói lên nhiều điều. Với chiều dài khoảng 2.600km và công suất dự kiến 50 tỉ m3 mỗi năm, Sức mạnh Siberia 2 gần tương đương với Nord Stream 1 trước khi đường ống này bị phá hủy.

Khi cộng thêm lưu lượng của Sức mạnh Siberia 1 và tuyến Sakhalin, tổng lượng khí đốt Nga cung cấp cho Trung Quốc có thể vượt 100 tỉ m3/năm, gần tương đương khối lượng mà châu Âu từng mua trong giai đoạn hoàng kim.

Đối với Liên minh châu Âu (EU), cái giá phải trả đã lộ rõ. Sau năm 2022, khi quyết định cắt giảm khí đốt Nga, các nước trong khối phải quay sang nhập khẩu LNG từ Mỹ và Trung Đông với giá cao hơn nhiều lần. Hệ quả là cuộc khủng hoảng năng lượng, chi phí sản xuất đội lên, còn nền kinh tế Đức - đầu tàu của lục địa già - rơi vào suy thoái.

Với thỏa thuận mới giữa Mátxcơva, Bắc Kinh và Ulaanbaatar, cánh cửa nối lại nguồn cung từ Nga cho châu Âu coi như đã đóng sập.

Về phía Trung Quốc, bối cảnh toàn cầu đã khiến những tính toán thay đổi. Trước đây Bắc Kinh còn e ngại việc phụ thuộc quá nhiều vào nguồn cung Nga, nhưng sự đối đầu Nga - EU khiến nguồn năng lượng phương Tây trở nên thiếu tin cậy.

Cùng lúc đó, cảnh báo của Tổng thống Mỹ Donald Trump về nguy cơ Trung Quốc gặp khó trong việc tiếp cận LNG quốc tế và tình trạng căng thẳng tại Trung Đông làm lung lay niềm tin vào các tuyến vận tải biển.

Giữa lúc đó, một đường ống xuyên Mông Cổ, ngoài tầm can thiệp của hải quân Mỹ, trở thành lựa chọn tối ưu.

Sức mạnh Siberia 2 vì thế không chỉ là một hợp đồng thương mại đơn thuần. Nó là tuyên bố về việc Nga đã tìm thấy đầu ra dài hạn cho nguồn tài nguyên khổng lồ ở Bắc Cực và thoát hẳn khỏi sự lệ thuộc vào thị trường châu Âu.

Trung Quốc trong khi đó củng cố vị thế khách hàng số một, còn châu Âu mất đi nguồn "huyết mạch" từng duy trì tăng trưởng hậu chiến và giờ phải chấp nhận sống chung với năng lượng đắt đỏ.