Hệ thống ngân hàng phân hóa trên cả dòng tiền và lãi suất

Dòng tiền trong khu vực dân cư tăng mạnh

Theo số liệu thống kê 7 tháng đầu năm 2025 của Ngân hàng Nhà nước, cho thấy sự sôi động rõ rệt của dòng tiền trong khu vực dân cư, vượt trội so với khối doanh nghiệp.

Cụ thể, tính đến cuối tháng 7, tiền gửi của dân cư tại các tổ chức tín dụng đạt 7,75 triệu tỉ đồng, tăng 9,68% so với cuối năm 2024.

Trong khi đó, tiền gửi của các tổ chức kinh tế (doanh nghiệp) chỉ tăng 4,04% trong cùng kỳ, đạt 7,98 triệu tỉ đồng. Điều này có nghĩa là tốc độ tăng trưởng tiền gửi của khu vực dân cư đang cao gấp 2,4 lần so với khu vực doanh nghiệp.

Một điểm quan trọng cần lưu ý là số dư tiền gửi dân cư không chỉ bao gồm tiền tiết kiệm, tích lũy thực của người dân. Nó còn phản ánh cả dòng tiền từ các khoản tín dụng mới. Khi một khoản vay cá nhân được giải ngân, tiền sẽ được chuyển vào tài khoản thanh toán, qua đó làm tăng tổng số dư tiền gửi trong hệ thống.

Ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi - cho biết: "Tiền gửi trong hệ thống ngân hàng gồm nhiều cấu phần: Tiền chờ thanh toán, vốn vay đã giải ngân nhưng chưa sử dụng ngay, tiền gửi có kỳ hạn mang tính chiến lược để khóa lãi… Thậm chí, CASA - tiền gửi không kỳ hạn - có thể tăng mạnh khi người dân chủ động chờ thời cơ đầu tư".

Con số tăng trưởng 9,68% cho thấy dòng tiền chảy vào khu vực dân cư đang rất mạnh mẽ, có thể đến từ cả hai nguồn: Người dân tích cực gửi tiền và cũng đang được tăng cường tiếp cận vốn vay.

Sự chênh lệch này cũng cho thấy bức tranh tương phản với khối doanh nghiệp. Mức tăng 4,04% có thể hàm ý các doanh nghiệp đang thận trọng hơn, hoặc dòng tiền đang được quay vòng nhanh cho hoạt động sản xuất kinh doanh, chi trả lương và trả nợ, thay vì nằm lại trong tài khoản. Tổng thể, tổng phương tiện thanh toán toàn nền kinh tế đạt xấp xỉ 19,5 triệu tỉ đồng, tăng 8,75% so với cuối năm 2024.

Về thói quen sử dụng tiền mặt, tỉ trọng tiền mặt trên tổng phương tiện thanh toán đã tăng đột biến vào tháng 1.2025, trùng với dịp Tết Nguyên đán, nhưng đã nhanh chóng ổn định trở lại và đi ngang quanh mức 9,5% - 9,7% trong nhiều tháng qua.

Ở chiều cho vay, dòng vốn tín dụng tiếp tục được đẩy ra nền kinh tế. Theo thông tin mới nhất, tính đến ngày 29.9.2025, tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 17,41 triệu tỉ đồng. Con số này đã tăng 13,4% so với cuối năm 2024.

Số liệu chi tiết theo ngành tính đến cuối tháng 8 cũng cho thấy xu hướng tăng trưởng. Tổng dư nợ tại thời điểm này là khoảng 17,46 triệu tỉ đồng.

Trong đó, nhóm ngành "Các hoạt động dịch vụ khác" dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng (tăng 17,67%), với số dư đạt gần 7,43 triệu tỉ đồng. Nhóm "Vận tải và Viễn thông" cũng tăng trưởng nhanh, ở mức 15,21%.

Các ngành lớn khác như "Công nghiệp và xây dựng" có dư nợ gần 4,18 triệu tỉ đồng (tăng 7,85%) và "Nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản" có dư nợ hơn 1,08 triệu tỉ đồng (tăng 5,93%).

Biểu lãi suất huy động cho thấy một sự phân hóa rất rõ rệt trên thị trường

Theo ghi nhận của Lao Động, chốt tuần qua tại ngày 17.10, lãi suất tiền gửi trên thị trường có sự phân hóa rõ rệt. Nhóm ngân hàng quốc doanh lớn (Big 4) gồm Agribank, BIDV, Vietinbank, Vietcombank (cùng với SCB) đang duy trì mặt bằng lãi suất rất thấp. Điển hình như Vietcombank, lãi suất 12 tháng chỉ ở mức 4,6%/năm. Điều này cho thấy nhóm ngân hàng này đang rất dồi dào về thanh khoản và không chịu áp lực huy động vốn.

Bên còn lại là các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân đang trong một cuộc đua huy động gay gắt, buộc phải đẩy lãi suất lên cao hơn đáng kể để thu hút dòng tiền.

Các mức lãi suất cao nhất đang xuất hiện ở các kỳ hạn dài 12-18 tháng. Đáng chú ý, Vikki Bank đang niêm yết mức cao nhất thị trường là 6,2%/năm cho kỳ hạn 12 và 18 tháng. HDBank cũng thu hút sự chú ý với mức 6,1%/năm cho kỳ hạn 18 tháng.

Sự chênh lệch lớn này cho thấy thanh khoản không phân bổ đồng đều. Trong khi các "ông lớn" dồi dào vốn, các ngân hàng nhỏ hơn phải chấp nhận chi phí vốn cao hơn để đảm bảo nguồn tiền gửi ổn định, phục vụ cho nhu cầu cho vay.