Xúc tiến thương mại phát triển thị trường 2024: Cần năng động, tích cực, sâu sát

Năm 2024, triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại quy mô lớn

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với các cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 1, “Đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại phát triển thị trường 2024” ngày 31/1, ông Vũ Bá Phú – Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương cho biết, năm 2023 vừa qua tiếp tục là năm khó khăn cho hoạt động thương mại nói chung và xúc tiến thương mại nói riêng. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của cả hệ thống xúc tiến thương mại từ trung ương, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, công tác xúc tiến thương mại đã được triển khai sôi động, đạt được kết quả nhất định, góp phần duy trì phát triển thị trường xuất nhập khẩu.

Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Cấn Dũng

Ông Vũ Bá Phú nêu rõ: Năm 2024, hoạt động xuất nhập khẩu sẽ vẫn đối diện với nhiều rủi ro, khó đoán định. Xu hướng bảo hộ thương mại xuất hiện nhiều hơn, nhiều nước có các biện pháp đưa đầu tư về trong nước, dựng nên các rào cản thương mại để bảo vệ, thúc đẩy sản xuất trong nước. Đặc biệt, bên cạnh yếu tố về giá cả, chất lượng sản phẩm và thời gian giao hàng, xanh hóa và phát triển bền vững là những tiêu chí cạnh tranh mà các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản… yêu cầu ở các nhà cung cấp. “Doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam muốn tồn tại phải thực sự chủ động nắm bắt thông tin, am hiểu thị trường và hoạt động xúc tiến thương mại là một trong những cách thức hữu hiệu hỗ trợ doanh nghiệp thâm nhập thị trường trực tiếp nhất”- ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh.

Theo đó, ông Vũ Bá Phú cho biết, năm 2024, các hoạt động xúc tiến thương mại của Bộ Công Thương sẽ tập trung vào các định hướng:

Một là, tiếp tục đổi mới và đẩy mạnh triển khai đa dạng, linh hoạt các hình thức xúc tiến thương mại mở rộng thị trường xuất khẩu mới, tập trung khai thác, vận dụng và phát huy có hiệu quả, thực chất các hiệp định thương mại tự do. Trong đó, chuyển đổi số phải gắn với chuyển đổi xanh trong xúc tiến thương mại một cách tích cực nhằm thúc đẩy sản xuất và phát triển ngoại thương bền vững.

Hai là, thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại quy mô lớn, tầm quốc gia và quốc tế, tương xứng vị thế và hình ảnh quốc gia Việt Nam trên thị trường quốc tế, nhất là những ngành, lĩnh vực xuất khẩu có thế mạnh, trên các thị trường xuất khẩu chủ lực. Chú trọng triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu quốc gia gắn với các hoạt động ngoại giao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và lãnh đạo Bộ Công Thương ở trong nước và quốc tế.

Ba là, tiếp tục tranh thủ nguồn lực và sự hỗ trợ của các tổ chức, đối tác quốc tế nhằm đẩy mạnh triển khai các chương trình hỗ trợ kĩ thuật, nâng cao năng lực xúc tiến thương mại cho cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Ánh Dương - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP. Hà Nội (giữa) phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Cấn Dũng

Xác định tầm quan trọng của công tác xúc tiến thương mại đối với hoạt động sản xuất, xuất khẩu hàng hoá của địa phương, tại hội nghị, chia sẻ về kế hoạch công tác xúc tiến thương mại năm 2024, ông Nguyễn Ánh Dương - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP. Hà Nội cho hay, năm 2024 TP. Hà Nội dự kiến tổ chức 60 sự kiện xúc tiến thương mại lớn trong và ngoài nước, trong đó có từ 8-10 sự kiện tổ chức ở nước ngoài, tổng kinh phí 180 tỷ đồng.

Để Hà Nội hoàn thành nhiệm vụ và kế hoạch công tác xúc tiến thương mại năm 2024, Hà Nội mong muốn Bộ Công Thương, Cục Xúc tiến thương mại, hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài phát huy hơn nữa vai trò dẫn dắt, kết nối cụ thể để các địa phương có định hướng tổ chức hoạt động xúc tiến thương mại nói chung, xúc tiến xuất khẩu nói riêng. Phối hợp tổ chức các sự kiện xúc tiến quy mô lớn với sự tham gia của nhiều địa phương nhằm tăng hiệu quả hoạt động. “Năm 2024, Hà Nội kỳ vọng được Bộ Công Thương phê duyệt cho đăng cai tổ chức Hội nghị mở rộng thị trường xuất khẩu cụm Đồng bằng sông Hồng” - ông Nguyễn Ánh Dương đề xuất.

Tại phía đầu cầu TP. Hồ Chí minh, ông Trần Phú Lữ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh cũng thông tin, năm 2024 tình hình xuất nhập khẩu của thành phố dự báo gặp nhiều khó khăn đòi hỏi ngành Công Thương thành phố phải chủ động, sáng tạo trong triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu. Theo đó, năm 2024, TP. Hồ Chí Minh cũng xác định một số nhiệm vụ trọng tâm trong triển khai công tác xúc tiến thương mại. Trong đó, tiếp tục đa dạng hoá thị trường xuất khẩu, mở rộng thị phần tại thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Nhật Bản, đột phá tại thị trường mới như châu Mỹ Latinh, thị trường Halal…

Để đạt mục tiêu đề ra, ông Trần Phú Lữ cũng đề nghị, Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài hỗ trợ TP. Hồ Chí Minh nói riêng, các địa phương nói chung cập nhật thông tin thị trường; làm cầu nối kết nối giữa địa phương và doanh nghiệp trong nước với nhà nhập khẩu… giúp triển khai hiệu quả các hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu.

Theo kế hoạch, năm 2024, tỉnh Lâm Đồng cũng sẽ triển khai chuỗi các hoạt động, chương trình xúc tiến thị trường quan trọng, nhằm thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu sản phẩm, hàng hoá. Tuy nhiên, ông Dương Quốc Anh, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lâm Đồng cho hay, doanh nghiệp tại địa phương chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chiếm tỷ lệ cao; ngân sách xúc tiến thương mại hạn chế; chưa có cơ chế cụ thể với việc tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, dẫn tới chuyển đổi số còn chậm; địa phương còn gặp nhiều khó khăn trong kết nối, thu mua sản phẩm.

Từ khó khăn đó, ông Dương Quốc Anh nêu kiến nghị, Bộ Công Thương, nhất là Cục Xúc tiến thương mại quan tâm, hỗ trợ địa phương trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình xúc tiến thị trường, kết nối giao thương, chuyển đổi số hoạt động xúc tiến thương mại; các cơ quan Thương vụ tăng kết nối các nhà thu mua đến Việt Nam, nhằm tìm kiếm cơ hội xuất khẩu cho hàng hoá địa phương. “Bộ Công Thương cần tiếp tục duy trì hội nghị giao ban xúc tiến thương mại để các địa phương có cơ hội tham gia, đóng góp, đề xuất các giải pháp hợp tác, đẩy mạnh xúc tiến xuất khẩu”- ông Dương Quốc Anh chia sẻ.

Ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Cấn Dũng

Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho biết, năm 2024, Trung Quốc, Đông Bắc Á, Hoa Kỳ, EU - là 4 thị trường lớn của các mặt hàng nông sản Việt Nam, theo đó, ngành nông nghiệp sẽ tập trung triển khai các chương trình xúc tiến thương mại quan trọng nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá sang các thị trường.

Mặt khác, để thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá nông sản, ngành nông nghiệp mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, hợp tác về xúc tiến thương mại từ Bộ Công Thương. Đặc biệt, với những thay đổi của thương mại quốc tế, thông tin về thị trường xuất khẩu từ cơ quan Thương vụ đóng vai trò rất quan trọng. “Cùng với thông tin từ Thương vụ, ngành nông nghiệp cần thêm các thông tin thị trường từ các Sở Công Thương địa phương để đăng tải kịp thời trên các ấn phẩm, bản tin của ngành. Điều này hết sức hữu ích, nhằm giúp bà con cải tiến quy trình sản xuất, đáp ứng ngày càng tốt hơn các yêu cầu của thị trường”- ông Hoà nói.

Các nền kinh tế có dấu hiệu phục hồi

Tại phiên cung cấp thông tin thị trường nước ngoài, ông Trần Ngọc Quân – Tham tán Thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU cho biết, sau 2 năm khủng hoảng vì đại dịch Covid-19, nền kinh tế EU đã có một số điểm sáng, lạm phát giảm, chuỗi cung dần khôi phục. Các chuyên gia cũng dự báo, kinh tế của EU sẽ khôi phục trong năm 2024, tăng mạnh năm 2025.

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chỉ đạo tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với các cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 1/2024. Ảnh: Cấn Dũng

Đề cập đến xu thế thị trường tại EU, ông Trần Ngọc Quân cho hay, có một số điểm cần lưu ý. Đó là, người dân sở tại chưa mạnh dạn mua sắm, do vậy cạnh tranh về giá tại thị trường EU sẽ rất căng thẳng. Đây là điểm doanh nghiệp xuất khẩu trong nước cần đặc biệt lưu ý. Về các quy định với hàng hoá nhập khẩu, trong năm 2024, EU thực hiện nhiều quy định liên quan đến kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững với mặt hàng sắt thép, phân bón; trách nhiệm đến hạn chống phá rừng; có thể ban hành quy định sinh thái trong ngành dệt may…

Đặc biệt, năm 2024, EU đẩy mạnh kiểm tra an toàn thực phẩm với nhóm hàng thực phẩm, bao gồm cả hàng nhập khẩu và hàng sản xuất nội khối. “Hiệp định EVFTA đã bước vào thực thi năm thứ tư, việc cắt giảm thuế quan tạo sự khác biệt lớn giữa hàng hoá Việt Nam và hàng hoá từ các nước cạnh tranh xuất khẩu vào EU, do vậy doanh nghiệp trong nước cần tận dụng cơ hội này” - đại diện Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU lưu ý.

Về kế hoạch xúc tiến thương mại của Thương vụ năm 2024, ông Trần Ngọc Quân thông tin, ngoài quảng bá cho chương trình xúc tiến thương mại, năm 2024 thương vụ dự kiến tổ chức hội nghị cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam tại EU vào cuối tháng 6/2024. Đề nghị các địa phương, doanh nghiệp mong muốn mở rộng thị trường tại EU có kế hoạch tham gia.

Bên cạnh đó, dự kiến năm nay nhà vua Bỉ sẽ có chuyến thăm Việt Nam. Chính quyền, doanh nghiệp phía bạn đã tích cực chủ động chuẩn bị cho sự kiện này, dự kiến sẽ có nhiều hoạt động xúc tiến thương mại của bạn tại Việt Nam. Các đơn vị, doanh nghiệp, địa phương trong nước cũng cần có kế hoạch và triển khai sớm các hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư, du lịch nhằm tận dụng cơ hội.

Đại diện các cơ quan Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài. Ảnh: Cấn Dũng

Về phía khối thị trường châu Phi, ông Phạm Thanh Hải - Phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Nam Phi cho biết, không ngoài bối cảnh chung, nền kinh tế Nam Phi năm 2023 có phục hồi nhưng chưa rõ nét, dự báo GDP của quốc gia này tăng nhẹ trong năm nay. Năm 2023 tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 1,16 tỷ USD, giảm 8,6% năm 2022, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Nam Phi giảm, nhập khẩu duy trì mức của năm 2022.

Việt Nam xuất khẩu sang Nam Phi chủ yếu là những mặt hàng của doanh nghiệp FDI như dệt may, điện thoại và linh kiện. Mặt hàng thuần Việt chủ yếu vẫn là nông sản như gạo, cà phê, hạt tiêu, hạt điều. Năm vừa qua, gạo và cà phê là hai mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu sang Nam Phi tăng mạnh với con số lần lượt 6 triệu USD, tăng 50% và 13,9 triệu USD, tăng 37%. “Đây cũng là hai mặt hàng có triển vọng gia tăng kim ngạch lớn trong năm 2024”- ông Phạm Thanh Hải nhấn mạnh.

Nguyên do, theo ông Phạm Thanh Hải, với mặt hàng gạo, Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo đã tạo cơ hội cho gạo Việt Nam thâm nhập sâu hơn thị trường Nam Phi. Mặt khác, các công ty vận tải chuyển hướng vận chuyển đi qua mũi Hảo Vọng của Nam Phi để tránh xung đột cũng khiến gia tăng nhu cầu lương thực thực phẩm trong đó có gạo tại thị trường này. Mặt hàng cà phê pha sẵn cũng có tiềm năng mở rộng xuất khẩu, do người tiêu dùng của Nam Phi rất ưa thích sản phẩm này của Việt Nam.

Ông Đỗ Ngọc Hưng – Tham tán Thương mại, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ. Ảnh: Cấn Dũng

Còn với thị trường Hoa Kỳ, ông Đỗ Ngọc Hưng – Tham tán Thương mại, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ thông tin, sau vài năm bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, nền kinh tế Hoa Kỳ đang dần ổn định trở lại. Lạm phát đang ở mức vừa phải, lãi suất tăng nhưng ổn định, điều kiện thị trường lao động đang hạ nhiệt và chi tiêu tiêu dùng có dấu hiệu giảm tốc.

Đặc biệt, năm 2024 là năm cuối cùng trong nhiệm kỳ 2021 - 2024 và Hoa Kỳ sẽ tiến hành bầu cử Tổng thống vào năm tới. Do đó, dự báo chính sách thương mại khó có những thay đổi đáng kể trong năm 2024. Mặt khác, trong năm bản lề để thu hút cử tri, chính quyền hiện tại có thể sẽ đưa ra nhiều biện pháp nhằm hỗ trợ ngành sản xuất trong nước, từ đó có thể sẽ tạo ra nhiều khó khăn thông qua các rào cản phòng vệ thương mại đối với các nước xuất khẩu, trong đó có Việt Nam. “Với dự đoán nền kinh tế tăng trưởng khó khăn trong năm 2024 và tăng cường áp dụng các biện pháp thắt chặt mang tính bảo hộ, dự đoán năm 2024 có thể sẽ vẫn là năm khó khăn cho việc xuất khẩu vào Hoa Kỳ"- ông Hưng cho biết.

Trước bối cảnh đó, ông Đỗ Ngọc Hưng kiến nghị, cơ quan quản lý, các doanh nghiệp, ngành hàng địa phương cần tiếp tục nắm bắt thông tin về tình hình, biến động về chính trị, chính sách của Hoa Kỳ ảnh hưởng tới thương mại với Việt Nam, từ đó đưa ra cảnh báo và phản ứng kịp thời. Đẩy mạnh đa dạng hóa ngành hàng để giảm bớt sự phụ thuộc, có hướng tiếp cận và thâm nhập bài bản, phù hợp, hàng hóa Việt Nam có thể phát huy được lợi thế cạnh tranh, gia tăng hiện diện tại các thị trường này. “Thương vụ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp tham gia hội chợ, xúc tiến xuất khẩu tại Hoa Kỳ. Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp kết nối các đối tác, xác minh tư cách pháp nhân nhằm tránh các rủi ro trong giao dịch thương mại cho doanh nghiệp…”- ông Hưng cho hay.

Thông tin về thị trường Trung Quốc, ông Lương Văn Tài - Bí thư thứ 3, Thương vụ Việt Nam tại Bắc Kinh, Trung Quốc cũng cho biết, nền kinh tế Trung Quốc đang có những dấu hiệu phục hồi rất tích cực. Đặc biệt, Trung Quốc ban hành nhiều chính sách về quản lý xuất nhập khẩu, trong đó nếu hàng hoá đáp ứng tiêu chuẩn sẽ tạo các điều kiện thuận lợi xuất khẩu vào thị trường tiềm năng này. Đặc biệt, theo ông Lương Văn Tài, trong bối cảnh chi phí vận tải tăng cao, doanh nghiệp Trung Quốc có xu hướng tìm nguồn cung ở khu vực gần, lân cận, tăng cường nhập khẩu nông sản nhiệt đới. Như vậy dư địa, tiềm năng cho hàng hoá Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc rất lớn.

Xúc tiến thương mại cần năng động, tích cực, sâu sát

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân. Ảnh: Cấn Dũng

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá cao ý kiến, tham luận của các đại biểu, đồng thời ghi nhận sự đồng hành của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cùng các địa phương, doanh nghiệp trong nước chủ động vượt qua thách thức đạt kết quả xuất nhập khẩu tốt trong năm 2023.

Năm 2024, Đảng, Chính phủ, lãnh đạo Bộ Công Thương cũng nhận định tình hình còn nhiều khó khăn đòi hỏi hoạt động xúc tiến thương mại cần năng động, tích cực, sâu sát và chi tiết cụ thể hoá nhiệm vụ. “Nhiệm vụ tăng trưởng xuất khẩu đặt ra trong năm nay khoảng 6% là sức ép rất lớn về mặt con số. Cách duy nhất đạt được mục tiêu là tăng cường công tác xúc tiến thương mại, nhưng phải trên bình diện mở rộng mọi khả năng gồm thị trường, sản phẩm, lĩnh vực, tăng năng lực sản xuất trong nước. Đồng thời có sự tương hỗ giữa nhập khẩu cho sản xuất phục vụ xuất khẩu” -Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh.

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng kỳ vọng, sau hội nghị, tất cả các tổ chức, đơn vị có kế hoạch để phối hợp sâu chuỗi các hoạt động xúc tiến thương mại để triển khai vừa mang tính quốc gia, vừa mang tính khu vực, địa phương. Với kiến nghị của Hà Nội, Thứ trưởng thống nhất đồng ý cho phép Hà Nội tổ chức hội nghị mở rộng thị trường xuất khẩu khu vực Đồng bằng sông Hồng.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cập nhật thông tin thị trường, nhất là các quy định, hàng rào kỹ thuật của các nước sở tại. Riêng với Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ, Thứ trưởng lưu ý, Việt Nam đang đề nghị Hoa Kỳ công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường, theo đó Thương vụ cần bám sát và cập nhật thường xuyên thông tin liên quan để triển khai thông suốt đầy đủ, chính xác.