Cảnh báo động đất cực lớn nhấn chìm một phần nước Mỹ sâu 2m

Các nhà khoa học cảnh báo đới hút chìm Cascadia Subduction Zone (CSZ) - nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương trượt xuống dưới mảng Bắc Mỹ - đang tích tụ năng lượng khổng lồ.

Khi xảy ra một trận động đất cường độ lớn, phần đất ven biển ở Oregon, Washington và British Columbia có thể sụt lún tới 2m, khiến nước biển tràn vào, nhấn chìm nhiều khu dân cư và hạ tầng chỉ trong vài phút.

Điều đáng sợ là trận lũ lụt này không đến từ sóng thần hay triều cường, mà từ chính sự “tụt đất” ngay dưới chân người dân.

“Sự mở rộng của vùng ngập lụt ven biển sau một trận động đất Cascadia chưa từng được định lượng trước đây, và tác động đến quy hoạch sử dụng đất có thể kéo dài hàng thập kỷ” - nhà nghiên cứu Tina Dura, Đại học Virginia Tech, cho biết.

Nghiên cứu của nhóm do bà Dura dẫn đầu đã phân tích 24 vùng cửa sông ven biển - nơi tập trung nhiều khu dân cư, đường sá và nhà máy xử lý nước - để mô phỏng các kịch bản sụt lún.

Khi mặt đất hạ thấp, ranh giới khu vực có khả năng ngập một lần trong 100 năm sẽ dịch chuyển sâu vào đất liền.

Nhiều khu dân cư hiện nằm ngoài vùng rủi ro có thể bị đưa vào bản đồ ngập lụt chỉ sau một trận động đất.

Trong kịch bản sụt lún nhẹ, diện tích ngập thêm tương đương một thành phố vừa. Nhưng ở trường hợp nghiêm trọng, vùng ngập có thể mở rộng gấp nhiều lần, bao phủ cả khu dân cư, tuyến giao thông và cơ sở hạ tầng trọng yếu.

Các nhà nghiên cứu cảnh báo đây không phải hiện tượng tạm thời, khi mặt đất đã hạ thấp, nó sẽ không tự nâng lại trong nhiều thế kỷ.

Tình hình càng tệ hơn khi cộng thêm yếu tố mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu. Nếu xảy ra đồng thời, các khu vực vốn an toàn có thể biến thành điểm nóng ngập lụt, với hàng nghìn người và hàng trăm kilomet đường bị ảnh hưởng.

Hai hiểm họa này, gọi là rủi ro kép, không triệt tiêu nhau mà cộng dồn thiệt hại, khiến công tác ứng phó trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.

Các nhà địa chất nhấn mạnh rằng quá trình phục hồi sau động đất rất chậm. Việc bồi đắp tự nhiên hoặc nâng cao nền đất cần hàng chục đến hàng trăm năm. Trong khi đó, các khu vực bị sụt lún sẽ phải sống chung với nguy cơ ngập lụt lâu dài - một “bình thường mới” sau thảm họa.

Hiện nhiều bản đồ quy hoạch và ứng phó thiên tai của Mỹ vẫn xem xét riêng rẽ động đất, sóng thần và nước biển dâng, dẫn đến thiếu sót trong đánh giá tổng thể.

Nghiên cứu này kêu gọi các cơ quan địa phương tích hợp các yếu tố địa chất vào quy hoạch xây dựng, giao thông và y tế, nhằm bảo đảm các công trình trọng yếu, như bệnh viện, trung tâm chỉ huy khẩn cấp hay cầu cảng, không bị tê liệt khi đất sụt và nước tràn vào.