Mạnh mẽ, đột phá vì kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng có ý nghĩa rất quan trọng khi đất nước đang chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
“Đúng vai, thuộc bài” không chỉ là vấn đề của cán bộ, đảng viên, người đứng đầu mà cần được mở rộng và được hiểu trong mối quan hệ giữa Đảng và Nhà nước, tổ chức Đảng và chính quyền địa phương, tổ chức Đảng và bộ máy quản lý tại đơn vị… Đây cũng chính là một trong những yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng khi đất nước đang đứng trước thời cơ mới, bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Không làm thay hoặc buông lỏng sự lãnh đạo của Đảng
Bài viết “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, yêu cầu cấp bách của giai đoạn cách mạng mới” của Tổng Bí thư Tô Lâm đang nhận được sự quan tâm của dư luận và các chuyên gia, nhà nghiên cứu.
Một nội dung nhận được nhiều sự quan tâm đó chính là đảm bảo sự thống nhất giữa sự lãnh đạo của Đảng và tổ chức thực thi quyền lực quản lý của Nhà nước.
Đồng thời phải phân biệt những quyền hạn của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, tránh tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn dẫn đến tình trạng làm thay, hoặc buông lỏng, đùn đẩy trách nhiệm mỗi khi có hậu quả xảy ra. Điều này đã được lý giải trong bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Sự thống nhất được nêu trong bài viết trên, đó là: “Đảng cầm quyền lãnh đạo Nhà nước; quyền lực của Đảng cầm quyền là quyền lực về chính trị, đề ra chủ trương, đường lối, còn quyền lực Nhà nước là quyền lực quản lý xã hội trên cơ sở pháp luật. Sự lãnh đạo của Đảng để đảm bảo quyền lực thực sự thuộc về nhân dân, Nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân. Đảng lãnh đạo toàn diện đất nước và chịu trách nhiệm về mọi thành công, thiếu sót trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Song trọng tâm và vấn đề cần giải quyết, khắc phục chính là cần có những giải pháp phân định rõ quyền hạn của Đảng và Nhà nước, làm rõ “ranh giới giữa lãnh đạo và quản lý”.
Trong tình hình mới, Tổng Bí thư Tô Lâm đặt ra yêu cầu: Bảo đảm nhiệm vụ lãnh đạo của Đảng không trùng với nhiệm vụ quản lý; phân biệt và quy định rõ nhiệm vụ cụ thể của các cấp lãnh đạo trong các loại hình tổ chức Đảng, tránh tình trạng bao biện làm thay, hoặc tồn tại song trùng, hình thức. Đổi mới mạnh mẽ tác phong, lề lối làm việc theo hướng khoa học, chuyên nghiệp, với phương châm “đúng vai, thuộc bài”.
Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật là nguyên tắc được ghi trong điều lệ Đảng và Điều 4, Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013: “Các tổ chức của Đảng và đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật”. Nguyên tắc này đã mang lại những thành tựu vĩ đại trong cơ chế vận hành "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ" ở nước ta.
Một số giải pháp cấp bách
Từ thực tế, đặc biệt qua các vụ án, vụ việc nổi cộm liên quan đến một bộ phận đảng viên, trong đó có nhiều đảng viên giữ chức vụ cao, có thể nhận thấy: Một bộ phận cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng chưa nhận thức rõ về nguyên tắc “Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật” đã nêu.
PGS.TS Vũ Văn Phúc - Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương - phân tích, một số biểu hiện của việc này đã được cấp có thẩm quyền chỉ ra, như: Một số cấp ủy lạm dụng quyền lãnh đạo, can thiệp sâu vào hoạt động chính quyền, tư pháp. Một bộ phận đảng viên vi phạm pháp luật, nhất là trong lĩnh vực kinh tế với tính chất, mức độ nghiêm trọng. Một số cán bộ, đảng viên lợi dụng chức quyền hạn để tham nhũng, tiêu cực, bao che cho các hoạt động kinh tế bất hợp pháp, để vợ con, người thân trục lợi từ chức vụ, quyền hạn...
Từ thực tế đó và qua các ý kiến phân tích, các chuyên gia, học giả nghiên cứu cho rằng, cần phải có những giải pháp để hạn chế, tiến tới ngăn chặn tình trạng nêu trên. Trong đó, cần tập trung một số nội dung:
Thứ nhất, tiếp tục thực hiện mạnh mẽ các nhóm nhiệm vụ, giải pháp mà Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII đã đề ra là tiến hành đồng bộ và quyết liệt hơn nữa công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống chính trị toàn diện, trong sạch, vững mạnh.
Bên cạnh đó là xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý nghiêm cán bộ sai phạm.
Thứ hai, tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức trách nhiệm cho cấp ủy các cấp và cán bộ, đảng viên về nguyên tắc Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật; chú trọng thực hiện nghiêm quy định của Trung ương Đảng về những điều đảng viên không được làm.
Thứ ba, cụ thể hóa chi tiết vai trò lãnh đạo và hoạt động của Đảng, giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa chấp hành Điều lệ Đảng với chấp hành pháp luật của đảng viên. Phát huy vai trò của người đứng đầu cấp ủy và chính quyền.
Thứ tư, tập trung tinh gọn bộ máy, tổ chức các cơ quan của Đảng. Nghiên cứu, đẩy mạnh việc hợp nhất một số cơ quan tham mưu, giúp việc của Đảng; sớm đánh giá toàn diện việc kiêm nhiệm chức danh của Đảng và hệ thống chính trị để có quyết sách phù hợp. Bảo đảm nhiệm vụ lãnh đạo của Đảng không trùng với nhiệm vụ quản lý; phân biệt và quy định rõ nhiệm vụ cụ thể của các cấp lãnh đạo trong các loại hình tổ chức đảng.
Thứ năm, đổi mới, nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành văn bản của Đảng đồng bộ, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, tính dự báo cao, bám sát thực tiễn.
Đồng thời hoàn thiện quy định về ban hành văn bản của Đảng bảo đảm khoa học, thực tiễn, hệ thống, chặt chẽ. Rà soát, phát hiện, khắc phục những nội dung còn chồng chéo, mâu thuẫn trong các văn bản của Đảng đã ban hành, hủy bỏ những văn bản không còn phù hợp.
Thứ sáu, tăng cường, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan tham mưu, giúp việc của Đảng trong kiểm tra, giám sát các hoạt động thuộc lĩnh vực được giao. Phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra của Nhà nước.
Đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng là một quá trình thường xuyên, liên tục, quyết liệt, đồng bộ và xuyên suốt trong Đảng. Đây chính là yêu cầu, nhiệm vụ mang tính cấp bách hiện nay khi đất nước đang đứng trước thời điểm lịch sử mới, kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.