Hưởng lợi từ thuế suất giảm

Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi, có hiệu lực từ ngày 1.1.2026, mở rộng đáng kể các khoản thu nhập được miễn thuế. Một số khoản thu nhập được loại khỏi diện chịu thuế gồm chuyển nhượng bất động sản là nhà ở, đất ở duy nhất; thừa kế, quà tặng là bất động sản; giá trị quyền sử dụng đất do Nhà nước giao. Thu nhập từ nông nghiệp, muối, thủy sản, lâm nghiệp sơ chế cùng lãi trái phiếu chính phủ, lãi tiền gửi ngân hàng, kiều hối, lương hưu, học bổng đều tiếp tục được miễn thuế.

Một điểm thay đổi lớn nằm ở khu vực hộ gia đình và cá nhân kinh doanh. Luật quy định hộ có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở xuống không phải nộp thuế TNCN. Đồng thời cho phép trừ mức này trước khi tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu. Với quy định này, phần lớn các hộ nhỏ lẻ sẽ không phải nộp thuế. Với nhóm hộ kinh doanh thuộc diện đóng thuế, nghĩa vụ thuế cũng giảm đáng kể.

Với doanh thu trên 500 triệu đồng đến 3 tỉ đồng/năm, thuế suất áp dụng là 15%; doanh thu trên 3 tỉ đồng đến 50 tỉ đồng/năm chịu thuế suất 17%; doanh thu trên 50 tỉ đồng/năm chịu mức 20%. Luật cũng bổ sung phương pháp tính thuế trên thu nhập (doanh thu trừ chi phí) cho nhóm doanh thu trên 500 triệu đồng đến 3 tỉ đồng/năm, tạo lựa chọn linh hoạt cho người nộp thuế.

Ông Lê Văn Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas - cho rằng, mức mới bảo đảm công bằng tương đối với thuế áp trên các loại thu nhập khác. Ông cũng nhấn mạnh cần phân biệt rõ thuế GTGT và thuế TNCN: “Thuế GTGT là khoản hộ kinh doanh thu hộ Nhà nước, còn thuế thu nhập cá nhân chỉ phát sinh khi có lãi”.

Ông Tuấn nêu ví dụ: Một hộ có doanh thu 1 tỉ đồng/năm, nếu chi phí cũng ở mức 1 tỉ đồng thì không phát sinh thu nhập tính thuế TNCN, nhưng vẫn phải nộp 10 triệu đồng thuế VAT (1% trên doanh thu). Với quy định mới, hộ được giảm trừ 500 triệu đồng trước khi tính thuế. Phần doanh thu tính thuế còn 500 triệu đồng, áp thuế suất 1,5% cho nhóm doanh thu này thì số thuế phải nộp chỉ 7,5 triệu đồng/năm.

Theo ông Tuấn, thiết kế như vậy giảm chênh lệch giữa hộ có lãi thấp và hộ không có lãi, đồng thời tránh tạo gánh nặng mới.

Trong khi đó, TS Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội lưu ý, việc nâng ngưỡng miễn thuế sẽ khiến khoảng 2,3 triệu hộ trong tổng hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế. Ông đề nghị Bộ Tài chính “khảo sát kỹ cơ cấu doanh thu thực tế để đảm bảo chính sách vừa nuôi dưỡng nguồn thu, vừa duy trì sự công bằng”.