Luật hóa để xử lý nghiêm hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Có 6 hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Tại kỳ họp thứ 8, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã thay mặt Thủ tướng Chính phủ trình bày trước Quốc hội tờ trình dự án Luật sửa đổi 7 luật, trong đó có Luật Chứng khoán.

Một trong những nội dung được điều chỉnh trong luật lần này là quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực chứng khoán và thị thị trường chứng khoán.

Cụ thể, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán theo hướng luật hóa, quy định về hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Dự thảo luật nêu rõ việc thực hiện hành vi thao túng thị trường chứng khoán gồm một, một số hoặc tất cả trong 6 hành vi.

Thứ nhất, sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo.

Thứ hai, đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua, bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo.

Thứ ba, liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;

Thứ tư, giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;

Thứ năm, đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;

Thứ sáu, sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

Luật hóa để nâng cao tính pháp lý

Các hành vi thao túng thị trường chứng khoán được quy định ổn định, thống nhất từ năm 2012 tại Nghị định 58/2012/NĐ-CP và tiếp tục được quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, cũng như tại Nghị định 156/2020/NĐ-CP.

Tuy nhiên, thông qua công tác giám sát hoạt động giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian qua cho thấy, các hành vi thao túng có nhiều phương thức khác nhau để tác động đến thanh khoản (tạo cung, cầu ảo) hoặc tác động đến giá chứng khoán.

Hiện Luật Chứng khoán đang quy định theo hướng mô tả chung về hành vi thao túng và mô tả chi tiết về các loại hành vi thao túng được quy định tại Nghị định số 156/2020/NĐ-CP (tương tự các hành vi được coi là thao túng tại Bộ luật Hình sự).

Do hành vi thao túng có tính chất nghiêm trọng, tùy theo tính chất, mức độ mà có thể bị chế tài xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Do vậy, cần thiết luật hóa quy định chi tiết các hành vi thao túng để một mặt nâng cao tính pháp lý của hành vi, mặt khác đảm bảo đồng bộ với Bộ luật Hình sự.

Ngoài ra, thực hiện Nghị quyết số 101/2023/QH15, liên quan đến lĩnh vực chứng khoán, Quốc hội yêu cầu thực hiện đồng bộ các giải pháp tháo gỡ khó khăn, tăng cường quản lý, giám sát các thị trường chứng khoán.

Tạo báo cáo số 587/BC-CP ngày 20/10/2023 của Chính phủ cũng đề xuất sửa đổi, luật hóa quy định chi tiết các hành vi thao túng thị trường chứng khoán, đảm bảo quy định thống nhất giữa Luật Chứng khoán 2019 và Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi năm 2017 trong mô tả hành vi được coi là thao túng thị trường chứng khoán, đảm bảo hiệu lực pháp lý cao hơn trong xử lý hành vi thao túng thị trường chứng khoán.

Như vậy, việc sửa đổi, bổ sung nội dung này sẽ bảo đảm quy định thống nhất giữa Luật Chứng khoán 2019 và Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi năm 2017 trong mô tả hành vi được coi là thao túng thị trường chứng khoán, đảm bảo hiệu lực pháp lý cao hơn trong xử lý hành vi thao túng, đáp ứng yêu cầu công tác giám sát, kiểm tra giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian qua, góp phần xử lý có hiệu quả hành vi thao túng thị trường chứng khoán, tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật về chứng khoán.