Tăng tốc làm nhà ở xã hội: Nơi chạy nước rút, chỗ vẫn mắc nghẽn

Xuất hiện nhiều điểm sáng

Mới đây, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tới thăm khu nhà ở xã hội tại đô thị mới An Vân Dương của thành phố Huế.

Thăm hỏi, tặng quà các hộ dân, Thủ tướng Chính phủ phấn khởi trước những căn hộ khá khang trang với hạ tầng đồng bộ, cư dân tại khu nhà ở xã hội sử dụng chung nhiều hạ tầng với khu đô thị. Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao nỗ lực, cách làm của địa phương, chủ đầu tư trong triển khai các dự án nhà ở xã hội.

Thành phố Huế là một trong những địa phương dự kiến sẽ hoàn thành và vượt chỉ tiêu được giao về nhà ở xã hội trong năm 2025 với 1.443 căn (chỉ tiêu là 1.200 căn). Các địa phương khác cũng có khả năng hoàn thành trên 100% chỉ tiêu năm 2025 là Hải Phòng (chỉ tiêu 10.694 căn, khả năng hoàn thành 10.785 căn), Tuyên Quang (chỉ tiêu 146 căn, dự kiến hoàn thành 100%), Quảng Ninh (được giao 2.201 căn, dự kiến sẽ hoàn thành 2.288 căn).

Thống kê của Bộ Xây dựng, tính đến hết tháng 6.2025, cả nước đã hoàn thành 503 dự án nhà ở xã hội với khoảng 294.100 căn hộ. Hiện còn 480 dự án đang tiếp tục được triển khai với quy mô khoảng 411.250 căn. Trong đó, có 75 dự án đang xây dựng (gần 40.000 căn) và 403 dự án đang trong quá trình chuẩn bị đầu tư (gần 370.000 căn).

Hà Nội cũng vừa ban hành danh mục gồm 7 dự án nhà ở xã hội trọng điểm được ưu tiên trong giai đoạn 2025 - 2026, với tổng quy mô hơn 1 triệu m2 sàn.

Tại Long An, đến cuối tháng 6.2025, tỉnh đã hoàn thành 7 dự án với khoảng 4.000 căn hộ, đồng thời đang triển khai 4 dự án mới. Địa phương này cũng vừa khởi công thêm 1 dự án tại huyện Bến Lức với gần 700 căn nhà ở xã hội dành cho công nhân. Còn ở Bình Dương tiếp tục giữ vững đà tăng tốc với các khu nhà ở công nhân gắn với các khu công nghiệp. Tỉnh đã phát triển thêm hàng chục nghìn chỗ ở có giá thuê hợp lý và đang thực hiện quy hoạch quỹ đất 20% trong các dự án khu đô thị mới để dành cho nhà ở xã hội.

Những “nút thắt” chưa gỡ

Dù vậy, theo đánh giá của Bộ Xây dựng và các chuyên gia, tốc độ triển khai nhà ở xã hội ở nhiều nơi vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Nguyên nhân chính đến từ một số “điểm nghẽn”.

Nhiều địa phương vẫn chậm trong phê duyệt quy hoạch, giao đất, xác định chủ đầu tư, thẩm định dự án. Một số tỉnh chưa ban hành đầy đủ hướng dẫn về trình tự, thủ tục đối với các loại hình nhà ở xã hội cho thuê, nhà ở công nhân.

Điển hình, TPHCM hiện còn 29 trong tổng số 64 dự án bất động sản gặp vướng mắc chưa được xử lý dứt điểm.

Tại buổi làm việc với TPHCM về tháo gỡ các dự án mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu thành phố quyết liệt tháo gỡ vướng mắc cho các dự án, có thời hạn cụ thể và bảo đảm hiệu quả. Với các nội dung đã rõ, đủ cơ sở pháp lý, cần khẩn trương xem xét, quyết định; những trường hợp còn chưa rõ phải tiếp tục rà soát, thu thập đầy đủ thông tin trước khi xử lý.

Bên cạnh đó, Nghị định 100 và Nghị định 49 của Chính phủ đã quy định rõ chính sách ưu đãi về tín dụng cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội. Tuy nhiên, thủ tục vay vốn vẫn phức tạp, kéo dài, trong khi nhiều ngân hàng thương mại chưa mặn mà triển khai gói tín dụng 120.000 tỉ đồng.

Thêm nhiều kỳ vọng và cơ hội

Tại Kết luận 179-KL/TW năm 2025, Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ thực hiện chỉ đạo Bộ Tài chính: Nghiên cứu, tham mưu thể chế hóa Nghị quyết 201/2025/QH15 về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội theo hướng mở rộng đối tượng được mua, thuê nhà ở xã hội.

Việc mở rộng đối tượng được mua thuê nhà là điều tín hiệu tốt đối với lực lượng người lao động có nhu cầu. Tuy nhiên việc đầu tiên là phải giải quyết được nguồn cung.

Theo Hiệp hội bất động sản TPHCM, Bộ Xây dựng cần phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ TNMT ban hành hướng dẫn thống nhất, đồng thời cho phép cơ chế thí điểm “một cửa liên thông” ở các địa phương để rút ngắn thời gian phê duyệt dự án. Ngoài tín dụng ưu đãi, cần có các chính sách hỗ trợ về thuế, miễn giảm phí sử dụng hạ tầng, cấp phép nhanh cho dự án nhà ở xã hội. Việc công khai danh mục, tiến độ, và chỉ tiêu từng địa phương cần được thực hiện thường xuyên để thúc đẩy sự giám sát và cạnh tranh lành mạnh giữa các tỉnh thành.

Đặc biệt, mô hình mô hình nhà ở xã hội do Tổng LĐLĐVN đầu tư nhà ở công nhân tại Đồng Tháp là hướng đi mới, cần được nhân rộng tại các khu công nghiệp ở miền Tây, Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ - nơi nhu cầu về nhà ở rất lớn. Ngày 26.7, công trình nhà ở xã hội công đoàn thuộc dự án xây dựng thiết chế của công đoàn tại KCN Mỹ Tho, Cụm công nghiệp Trung An (Đồng Tháp) là dự án đầu tiên do Tổng LĐLĐVN đầu tư bằng nguồn vốn tài chính công đoàn đã được khởi công. Dự án được xây trên khu đất có tổng diện tích khoảng 3ha có các hạng mục chính gồm: 4 block nhà ở cao 8 tầng với tổng diện tích sàn 38.460m2, dự kiến sẽ được đưa vào sử dụng trong quý III năm 2027.