Hành trình “vá áo” cho những cánh rừng Tây Bắc

Từ câu chuyện trên triền núi Pha Luông...

Những ngày đầu tháng 8, một hình ảnh ấn tượng đã diễn ra trên triền núi Pha Luông. Giữa cái nóng oi nồng, hơn 100 con người đã cùng nhau viết nên câu chuyện “Góp Lá Vá Rừng”. Thoạt nghe có vẻ mâu thuẫn, bởi rừng vốn đã đầy lá, sao còn phải góp thêm? Thế nhưng, đây lại là một phong trào thiết thực đang ngày càng lan tỏa mạnh mẽ ở nhiều địa phương. Trong bối cảnh nhiều cánh rừng đang phải đối mặt với áp lực khai thác và phát triển kinh tế, hệ sinh thái tự nhiên bị tổn thương nghiêm trọng, những chiếc lá “góp” không chỉ giúp “vá” rừng hôm nay mà còn gửi đi thông điệp bảo vệ, phục hồi rừng cho mai sau.

Mặt trời vừa ló rạng, tại nhà văn hóa bản Pha Luông, xã Chiềng Sơn, tỉnh Sơn La đã đầy ắp tiếng cười nói. Hơn 100 người, bao gồm cộng đồng dân cư bản Pha Luông, cán bộ kiểm lâm Hạt Kiểm lâm Khu vực XVI và Khu rừng đặc dụng Xuân Nha, cán bộ Đồn Biên phòng Chiềng Sơn, đại diện các doanh nghiệp cùng các tình nguyện viên từ Hà Nội đã cùng nhau tụ họp để tham gia hoạt động trồng cây khởi động chiến dịch “Góp Lá Vá Rừng 2025”. Trong không khí rộn ràng và đầy hứng khởi, nét mặt ai cũng ánh lên niềm vui. Niềm vui ấy không chỉ thể hiện lòng hiếu khách, mà còn bởi họ sắp được tự tay gieo từng mầm xanh, bồi đắp thêm nguồn sống cho chính mảnh đất quê hương.

8 giờ sáng, khi ánh nắng vàng ươm như rót mật lên triền núi trước mặt, đoàn người bắt đầu di chuyển vào vùng đệm rừng thuộc Khu rừng đặc dụng Xuân Nha. Trên con đường dốc đặc trưng của núi rừng Tây Bắc, mỗi người đều mang theo cuốc, xẻng và chiếc gùi đựng những cây giống bản địa như dổi, trám, chò chỉ, gù hương, quế, dẻ gai… Từng người, từng người một nối đuôi nhau, tiếng bước chân hòa cùng tiếng chim rừng, tiếng gió luồn qua khe lá, tạo nên một bản giao hưởng của núi rừng.

Đến vị trí trồng cây, công việc bắt đầu diễn ra một cách nhanh chóng, khẩn trương. Cán bộ kiểm lâm, cán bộ Đồn Biên phòng, cộng đồng dân cư với kinh nghiệm và sự am hiểu về rừng, tiên phong hạ gùi, cuốc đất, trồng cây. Những cây giống được chuyền tay nhau, nhẹ nhàng đặt xuống hố đất đã chuẩn bị sẵn, rồi lấp lại bằng từng lớp đất tơi xốp. Đôi bàn tay thoăn thoắt làm việc, mồ hôi thấm ướt lưng áo nhưng trên gương mặt mỗi người vẫn rạng rỡ nụ cười, thể hiện sự đồng lòng và quyết tâm “vá” lại những mảnh rừng.

Ở một góc triền núi, chị Hờ Thị Dua trong bộ trang phục thổ cẩm rực rỡ đang khom người nhẹ nhàng vun từng nắm đất, cẩn thận nén chặt quanh gốc cây non. Là người thường xuyên tham gia trồng rừng, chị Dua hiểu trồng rừng không chỉ để bảo vệ rừng mà còn là trách nhiệm với môi trường, với tương lai con cháu. Với chị và bà con nơi đây, rừng là nguồn sống, là “bóng mát, cái đẹp”, là tình yêu đã ăn sâu vào máu thịt. Vì thế, chị Dua sẵn sàng làm mọi điều để bảo vệ rừng, như bảo vệ chính “mái nhà” của mình.

Cách đó không xa, anh Lê Viết Chung - cán bộ kiểm lâm Ban Quản lý rừng đặc dụng Xuân Nha đang tỉ mỉ hướng dẫn các tình nguyện viên cách trồng cây sao cho phát triển tốt nhất. Sinh ra và lớn lên ở Mộc Châu (Sơn La), tuổi thơ gắn liền với những cánh rừng Tây Bắc giúp anh Chung thấm thía giá trị “rừng là vàng”. Tin rằng những mầm xanh hôm nay sẽ trở thành cánh rừng bạt ngàn, góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu, hiệu ứng nhà kính, cũng như giảm nhẹ thiên tai sau những trận bão lũ gây nhiều thiệt hại cho người dân, anh Chung càng thêm nhiệt huyết với hoạt động trồng rừng.

Cùng suy nghĩ, anh Giàng A Sợi - Trưởng bản Pha Luông luôn coi rừng quan trọng đối với con người và quý giá nhất. Với anh Sợi, rừng như thân cây, còn cuộc sống con người là những cành cây vươn ra từ đó, muốn tồn tại và phát triển thì phải giữ gìn, vun đắp cho thân cây khỏe mạnh. Xuất phát từ nhận thức ấy, nhiều năm qua, anh Sợi thường xuyên tổ chức các buổi họp bản để tuyên truyền, vận động mọi người tích cực bảo vệ rừng. Nhờ vậy, ý thức người dân trên địa bàn ngày càng được nâng cao.

Có thể thấy, anh Sợi, anh Chung, chị Dua hay những người khác, tuy mỗi người một công việc, một nhiệm vụ nhưng đều có chung một tình yêu và nỗi đau đáu với rừng. Ngày hôm nay, họ đến đây không chỉ để trồng cây mà còn chung tay viết nên câu chuyện bảo vệ, phục hồi những cánh rừng bị tổn thương. Mỗi mầm cây được gieo xuống, họ lại gửi gắm vào đó niềm tin và hy vọng về một tương lai xanh, nơi “lá phổi xanh” Tây Bắc sẽ lại vươn mình mạnh mẽ, che chở cho cuộc sống của cộng đồng.

Đến mục tiêu phục hồi “lá phổi xanh”

Tây Bắc “Góp Lá Vá Rừng” là chiến dịch do Vietnam Airlines, MoMo khởi xướng với sự hỗ trợ kỹ thuật và thực hiện của PanNature. Phát động lần đầu vào Ngày Môi trường Thế giới 5/6/2024, chiến dịch đã trồng được 35.000 cây, phủ xanh 53ha rừng tại Hòa Bình và Sơn La. Bước sang năm thứ hai hoạt động, chiến dịch tiếp nối ở quy mô lớn hơn năm trước, với hơn 60.000 cây bản địa được trồng trên diện tích gần 100ha tại khu vực rừng phòng hộ thuộc bản Pha Luông, xã Chiềng Sơn, tỉnh Sơn La.

Chia sẻ cảm nghĩ về hoạt động trồng cây trong chiến dịch, ông Nguyễn Thành Công - Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Khu vực XVI và Khu rừng đặc dụng Xuân Nha cho biết, trồng cây phục hồi không chỉ giúp giảm sức ép đối với rừng tự nhiên. Phục hồi rừng hôm nay sẽ giúp phủ xanh đất trống, sau một thời gian rừng phát triển tốt người dân có thể hưởng dịch vụ môi trường rừng và trong tương lai là tín chỉ carbon. Điều này góp phần giúp nâng cao sinh kế cho người dân.

“Vì thế, chiến dịch “Góp Lá Vá Rừng 2025” không chỉ đơn thuần là một hoạt động trồng cây, mà còn là hành động thiết thực để từng bước vá lại những mảng rừng nhằm khôi phục sinh cảnh, duy trì kết nối sinh học giữa các khu bảo tồn như Xuân Nha và Hang Kia - Pà Cò, tạo thêm hy vọng cho một hệ sinh thái bền vững lâu dài”, ông Nguyễn Thành Công nhấn mạnh.

Nằm trong khuôn khổ chương trình “Rừng Xanh Lên”, ý nghĩa của chiến dịch “Góp Lá Vá Rừng” không chỉ dừng lại ở câu chuyện trên triền núi Pha Luông mà còn hướng đến mục tiêu phục hồi “lá phổi xanh” Tây Bắc. PanNature đặt mục tiêu cụ thể cho “Rừng Xanh Lên” là phục hồi 500ha rừng tự nhiên nối huyện Mai Châu (Hòa Bình) và huyện Vân Hồ (Sơn La) trong thời gian 10 năm (2022 - 2032).

Dải rừng này được coi là “lá phổi xanh” quan trọng của Tây Bắc, là “mái nhà” của loài Vượn đen má trắng quý hiếm cùng nhiều động, thực vật đặc hữu. Tuy nhiên, do sức ép khai thác và phát triển kinh tế, các hệ sinh thái tự nhiên tại đây đang đối mặt với nhiều thách thức và bị tác động mãnh liệt. Từ 2022 đến tháng 8/2025, với sự chung tay của các doanh nghiệp, đơn vị và cộng đồng, PanNature đã trồng hơn 180.000 cây, phủ xanh hơn 280ha trong khu vực.

Kết quả có được nhờ sự chung tay giữa chính quyền, người dân và các doanh nghiệp. Trong đó, người dân địa phương giữ vai trò then chốt, không chỉ trực tiếp tham gia trồng cây còn chăm sóc và giám sát cây trồng. Hoạt động phục hồi rừng cũng nhận được sự hỗ trợ tích cực và phối hợp hiệu quả từ lực lượng kiểm lâm địa bàn và chính quyền địa phương; cùng với sự đồng hành, đóng góp thiết thực của các doanh nghiệp và cộng đồng.

Khẳng định giá trị của sự chung tay trong việc phục hồi “lá phổi xanh” Tây Bắc, ông Trịnh Lê Nguyên - Giám đốc PanNature nhấn mạnh: “Chúng tôi rất trân trọng những nỗ lực của doanh nghiệp, cộng đồng và cơ quan quản lý tại địa phương trong công cuộc phục hồi rừng. PanNature đã khởi xướng chương trình “Rừng Xanh Lên” nhằm phục hồi rừng từ năm 2022 và chính sự chung tay của các bên giúp chương trình của chúng tôi được tiếp sức. Khi cộng đồng, doanh nghiệp và các đơn vị bảo tồn cùng bắt tay hợp tác, chúng ta không chỉ trồng cây, mà còn gieo niềm tin và hy vọng cho những cánh rừng trở lại xanh tươi”.