Sinh viên năm cuối chật vật trước yêu cầu kinh nghiệm khi tìm việc

Yêu cầu kinh nghiệm khiến sinh viên loay hoay

Là sinh viên năm cuối, đang trong quá trình hoàn thiện đồ án tốt nghiệp, em Lê Minh Tân - sinh viên Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông - đang bắt đầu hành trình tìm kiếm cơ hội việc làm. Tân chia sẻ rằng bản thân luôn cố gắng để không bị "chậm nhịp" so với bạn bè và thị trường lao động. Tuy nhiên, quá trình tìm kiếm việc làm lại không thuận lợi như mong đợi.

"Em đã tìm việc trên nhiều nền tảng tuyển dụng nhưng vẫn chưa tìm được vị trí phù hợp. Em đã tích lũy kinh nghiệm qua các kỳ thực tập, nhưng khi tìm việc, em nhận thấy nhiều doanh nghiệp yêu cầu ứng viên có vài năm kinh nghiệm. Những vị trí dành cho sinh viên mới ra trường lại hầu hết ở dạng thực tập sinh, với mức hỗ trợ chủ yếu là chi phí đi lại và ăn trưa" - Tân chia sẻ.

Theo Tân, thực trạng này khiến sinh viên rơi vào vòng luẩn quẩn: cần kinh nghiệm để có việc làm, nhưng lại khó có cơ hội tích lũy kinh nghiệm đúng chuyên môn nếu chỉ được nhận vào vị trí thực tập sinh.

"Nhiều bạn cùng lớp em cũng đang trong tình trạng tương tự. Dù muốn làm việc đúng ngành nhưng lại bị cản trở bởi yêu cầu kinh nghiệm mà sinh viên mới ra trường khó đáp ứng ngay được" - Tân nói.

Tương tự, em Nguyễn Tiến Hòa - sinh viên ngành An toàn Thông tin của Học viện Kỹ thuật Mật mã - cho biết, em cảm thấy khá "hoang mang" khi bắt đầu tìm việc, dù chỉ còn ít thời gian nữa là hoàn thành toàn bộ chương trình học.

"Em cảm thấy khá đuối khi xem mô tả công việc của nhiều nhà tuyển dụng. Nhiều vị trí ghi là Fresher (vị trí dành cho người mới tốt nghiệp) nhưng lại đòi hỏi 6 tháng - 1 năm kinh nghiệm. Thành ra, em tự hỏi: Nếu sinh viên mới ra trường không được tuyển thì lấy đâu ra cơ hội để tích lũy 6 tháng đến 1 năm kinh nghiệm như yêu cầu?" - Hòa băn khoăn.

Hòa cho biết, bản thân đã cố gắng tích lũy kinh nghiệm bằng cách tham gia thực tập, làm các dự án cá nhân. Dù vậy, khi so sánh với kỳ vọng của nhiều doanh nghiệp, em vẫn cảm thấy như vậy là chưa đủ.

Vượt rào cản kinh nghiệm bằng kỹ năng và thái độ

Thực tế, tình trạng sinh viên năm cuối bị "choáng ngợp" trước yêu cầu của nhà tuyển dụng không phải là mới, nhưng ngày càng trở nên rõ rệt trong bối cảnh thị trường lao động cạnh tranh và yêu cầu công việc ngày một cao hơn.

Trao đổi với PV Lao Động, TS. Lương Đông Sơn - giảng viên Viện Báo chí - Truyền thông (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho rằng, khi nhà tuyển dụng "yêu cầu kinh nghiệm" từ ứng viên, họ không chỉ đơn thuần tìm một người biết làm việc, và điều họ thực sự tìm kiếm là sự an toàn.

"Nhà tuyển dụng muốn tuyển một người có rủi ro thấp nhất: Một người không cần tốn quá nhiều thời gian đào tạo lại từ đầu, một người đã hiểu văn hóa công sở và một người có khả năng thích ứng nhanh với nhịp độ công việc. Kinh nghiệm chính là bằng chứng cho những điều đó" - TS. Sơn cho hay.

TS. Lương Đông Sơn nhấn mạnh, sinh viên cần chủ động, tự "kiến tạo" kinh nghiệm cho mình.

"Các em cần hiểu rằng, kinh nghiệm mà nhà tuyển dụng yêu cầu không nhất thiết phải là một công việc chính thức, toàn thời gian. Đó là tổng hòa của những kỹ năng, kiến thức và thái độ mà các em tích lũy được qua các hoạt động thực tế. Cụ thể nhất chính là việc thực tập" - thầy nói.

Tuy nhiên, TS. Sơn cho biết, các sinh viên cần thay đổi tâm thế đi thực tập. "Đừng đi thực tập chỉ để lấy con dấu xác nhận. Hãy coi đó là một công việc nghiêm túc, hãy xông xáo quan sát, học hỏi và sẵn sàng nhận cả những việc không tên. Chính những va vấp đó mới tạo ra kinh nghiệm" - thầy nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, thầy Sơn cho rằng, sinh viên cần trau dồi hai nhóm kỹ năng song song. Thứ nhất là kỹ năng chuyên môn bắt buộc, thứ hai là kỹ năng mềm và thái độ.

"Một sinh viên có thể thiếu kinh nghiệm chuyên môn, nhưng nếu em đó thể hiện được một thái độ cầu thị, một tinh thần kỷ luật và khả năng tự mình tìm tòi để giải quyết vấn đề, em đó chắc chắn sẽ được ưu tiên" - thầy nói.

Trong bối cảnh hiện nay, TS. Lương Đông Sơn cho rằng sinh viên cũng cần bổ sung sự nhạy bén về công nghệ. "Các em cần chủ động tìm hiểu và sử dụng các công cụ mới, ví dụ như AI tạo sinh, để nâng cao hiệu suất công việc. Hãy cho nhà tuyển dụng thấy các em không chỉ biết làm nghề theo cách cũ, mà còn biết cách dùng công nghệ để làm nghề tốt hơn" - thầy Sơn nói thêm.