Tập trung khắc phục khó khăn, nâng cao hiệu quả quản lý trật tự xây dựng

Vi phạm trật tự xây dựng giảm liên tiếp trong 6 năm

Là một trong hai đô thị đặc biệt của cả nước, những năm qua, Thủ đô Hà Nội có tốc độ đô thị hóa nhanh. Trung bình hằng năm, trên địa bàn thành phố có khoảng 15.000 công trình xây dựng được khởi công (trung bình 41 công trình/ngày). Khối lượng công trình lớn đòi hỏi công tác quản lý trật tự xây dựng phải thực hiện thường xuyên, liên tục.

Trong năm 2022, trên địa bàn thành phố Hà Nội có 19.211 công trình xây dựng. Qua kiểm tra, các đội quản lý trật tự xây dựng đô thị quận, huyện, thị xã đã phát hiện, thiết lập hồ sơ xử lý 320 trường hợp vi phạm (tỉ lệ 1,67%), giảm 0,46% so với năm 2020. Đây đã là năm thứ 6 liên tiếp, số vụ vi phạm trật tự xây dựng giảm.

Theo số liệu thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội, nếu năm 2016, tỉ lệ công trình vi phạm chiếm 13,9% (2.469/19.138 công trình) thì năm 2017 giảm còn 10,99% (1.916/17.422 công trình), năm 2018 còn 5,28% (891/16.885 công trình), năm 2019 còn 3,07% (605/19.697 công trình) và năm 2020 giảm còn 2,13% (402/18.878 công trình). Đến năm 2021, ảnh hưởng của dịch COVID-19 cùng việc áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội kéo dài nên hoạt động xây dựng cũng bị ảnh hưởng.

Để có những chuyển biến tích cực trên, đó là nhờ sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, ngành, địa phương; Việc thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tạo sự chuyển biến về kỷ luật, kỷ cương, hiệu quả quản lý.

Bên cạnh đó, việc thí điểm thành lập đội quản lý trật tự xây dựng đô thị trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã cũng đã tạo sự thống nhất, tập trung, xuyên suốt trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của UBND cấp huyện về quản lý trật tự xây dựng tại địa phương.

Chức năng, nhiệm vụ của đội quản lý trật tự xây dựng đô thị; Trách nhiệm, cơ chế tham gia phối hợp của các cơ quan, đơn vị liên quan trong quản lý trật tự xây dựng đã được quy định cụ thể, rõ ràng, bảo đảm nguyên tắc "Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ quy trình, rõ hiệu quả".

Tuy vậy, công tác quản lý trật tự xây dựng vẫn còn một số khó khăn, bất cập cần sớm tháo gỡ, khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả quản lý.

Theo báo cáo giám sát của Thường trực HĐND thành phố Hà Nội năm 2022, thành phố đang triển khai 266 dự án khu đô thị, khu nhà ở quy mô từ 2ha trở lên. Trong đó, có tới 168 dự án chưa hoàn thành hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, chiếm tỷ lệ 63%.

Sở Xây dựng Hà Nội đã phát hiện ở nhiều khu đô thị, khu nhà ở, hệ thống chiếu sáng thuộc nhiệm vụ của chủ đầu tư nhưng chưa được hoàn thiện, chưa đồng bộ, hoặc hỏng nhưng chậm được sửa chữa. Đặc biệt, thiếu bãi đỗ xe là thực trạng phổ biến.

Bên cạnh đó, nhiều nơi còn chậm đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải, vệ sinh môi trường không bảo đảm; Thiếu vườn hoa, cây xanh, trường học, công trình thể thao, dịch vụ công cộng…

Qua công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành đã kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm chủ đầu tư có vi phạm, Thanh tra Sở Xây dựng đã ban hành 45 quyết định xử phạt (không phép, sai phép, sai quy hoạch, an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong quá trình xây dựng…) với số tiền hơn 2,7 tỷ đồng.

Ngoài ra, các địa phương đã đề cập đến một số khó khăn, bất cập vướng mắc đến từ quy định pháp luật. Cụ thể, Luật số 62/2020/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng 2014 quy định các công trình xây dựng nhà ở riêng lẻ nông thôn thuộc khu vực có quy hoạch đô thị, quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đều phải xin cấp phép. Song, chế tài xử lý đối với hành vi xây dựng không phép, sai phép chưa có nên cơ quan chức năng lúng túng.

Bên cạnh đó, thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng của đội chỉ dừng lại ở việc lập biên bản vi phạm và báo cáo, đề xuất biện pháp xử lý, do đó hiệu quả xử lý chưa cao. Ngoài ra, các đội quản lý trật tự xây dựng đô thị vẫn đang hoạt động theo mô hình thí điểm, chưa có vị trí chính thức trong tổ chức bộ máy của UBND cấp huyện. Lực lượng quản lý trật tự xây dựng mỏng, kiêm nhiệm nhiều việc...

Tăng cường kiểm tra, quyết liệt xử lý vi phạm

Để tiếp tục kéo giảm tỉ lệ công trình vi phạm trật tự xây dựng, đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho rằng, giải pháp tốt nhất là tăng cường kiểm tra, quyết liệt xử lý vi phạm.

Theo kế hoạch, trong năm 2023, Sở Xây dựng Hà Nội sẽ thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động đầu tư xây dựng đối với một số dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước tại 7 quận, huyện: Hoàng Mai, Long Biên, Bắc Từ Liêm, Thạch Thất, Hoài Đức, Gia Lâm, Ứng Hòa. Đối tượng thanh tra là chủ đầu tư và các đơn vị có liên quan.

Bên cạnh đó, Sở Xây dựng Hà Nội cũng sẽ thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tổng hợp kết quả xử lý các trường hợp nhà đất không đủ điều kiện mặt bằng xây dựng "siêu mỏng, siêu méo", báo cáo UBND thành phố để kịp thời chỉ đạo, giải quyết trong quá trình thực hiện.

Sở Xây dựng đề nghị UBND các quận, huyện, thị xã tập trung chỉ đạo Đội quản lý trật tự xây dựng - đô thị, các phòng, ban chuyên môn và UBND các xã, phường, thị trấn thường xuyên, kiểm tra, rà soát công trình xây dựng trên địa bàn; Kịp thời xử lý các trường hợp vi phạm mới phát sinh, tập trung phân loại, giải quyết dứt điểm các trường hợp vi phạm tồn đọng theo thẩm quyền.

Ngoài ra, đơn vị này cũng đề nghị thực hiện đồng bộ các giải pháp, các biện pháp ngăn chặn theo quy định đối với các công trình vi phạm trật tự xây dựng.