Việc làm phi chính thức chiếm hơn 62%

2/3 lao động phi chính thức ở khu vực nông thôn

Theo Cục Thống kê, tính chung 9 tháng đầu năm 2025, lao động có việc làm trên cả nước là 52 triệu người, tăng 552.300 người so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực thành thị là 20.400.000 người, tăng 644.800 người so với cùng kỳ năm trước; khu vực nông thôn là 31.600.000 người, giảm 92.5000 người.

Xét theo khu vực kinh tế, lao động có việc làm 9 tháng năm 2025 trong khu vực nông, lâm nghiệp và thuỷ sản là 13.400.000 người, chiếm 25,8% và giảm 263.700 người so với cùng kỳ năm trước; khu vực công nghiệp và xây dựng là 17.4000.000 người, chiếm 33,4% và tăng 318.100 người; khu vực dịch vụ là 21.200.000 người, chiếm 40,8% và tăng 497.900 người.

Tính chung 9 tháng năm 2025, tỉ lệ lao động có việc làm phi chính thức là 63,4%. Trong đó, khu vực thành thị là 47,6%, khu vực nông thôn là 73,6%.

Theo bà Nguyễn Thị Lan Hương - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động xã hội, lao động phi chính thức làm bất cứ công việc gì hợp pháp cũng đang ngày đêm tạo ra của cải vật chất cho xã hội, đóng góp vào tốc độ tăng trưởng kinh tế. Do đó, cơ quan chức năng nên có các giải pháp để phát triển thị trường lao động, đặc biệt quan tâm đến đối tượng lao động phi chính thức vì số lượng lao động phi chính thức hiện chiếm tỉ lệ cao trong thị trường lao động.

“Tỉ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ quý III/2025 là 29,5%, nghĩa là thị trường mới có 29,5% lực lượng lao động đã qua đào tạo. Trong khi chúng ta chưa có giải pháp cấp bách để đào tạo, đào tạo lại lực lượng lao động nhằm giảm tỉ lệ lao động phi chính thức thì về lâu dài, nhất định phải có chiến lược chuyển đổi lao động linh hoạt, sát thực tế, trúng yêu cầu thị trường” - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động xã hội đề xuất.

Thị trường lao động chưa bền vững

Theo ông Lê Quang Trung - nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm, những tháng cuối năm 2025, thị trường lao động sẽ đối diện 2 thách thức lớn.

Thứ nhất, thị trường lao động phát triển chưa bền vững khi số lao động có việc làm phi chính thức chiếm tỉ trọng lớn. “Cứ 100 người có việc làm thì có hơn 62 người làm việc trong khu vực phi chính thức, nghĩa là việc làm không bền vững, thu nhập bấp bênh và đối diện nhiều rủi ro” - ông Trung nói.

Thứ hai, tỉ lệ thất nghiệp ở nhóm thanh niên 15-24 tuổi cao hơn 4 lần tỉ lệ thất nghiệp chung. Tỉ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý III/2025 và 9 tháng đầu năm là 2,22%, trong khi đó, tỉ lệ thất nghiệp của thanh niên (từ 15-24 tuổi) quý III/2025 là 9,03%.

“Đây là con số rất đáng lo ngại. Lực lượng thanh niên 15-24 tuổi được coi là thế hệ trẻ trung, sung sức, được học tập và đào tạo bài bản nhưng tỉ lệ thất nghiệp lại cao hơn 4 lần tỉ lệ chung của thị trường. Thực tế này cũng cho thấy nỗ lực tạo việc làm trong thanh niên chưa thực sự hiệu quả. Các cơ quan liên quan phải xem xét lại chính sách đào tạo và kết nối việc làm trong thanh niên, sao cho sát, đúng, trúng với nhu cầu thị trường nhằm kéo giảm tỉ lệ thất nghiệp trong độ tuổi này xuống thấp” - ông Lê Quang Trung nhấn mạnh.

Ông Trung cũng cho rằng, các trung tâm dịch vụ việc làm địa phương phải cung cấp thông tin đúng, đủ, thường xuyên để lao động nắm được; nên tổ chức các phiên hướng vào ngành thị trường đang cần nhiều lao động, tốt nhất tổ chức theo chuyên đề riêng.