Cơ thể sẽ phản ứng thế nào khi bạn ngừng ăn tinh bột

Tinh bột (carbohydrate) là một trong ba nhóm chất dinh dưỡng đa lượng, đóng vai trò cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Khi cắt bỏ hoàn toàn tinh bột, bạn sẽ trải qua nhiều thay đổi sinh lý lớn, trong đó có cả những tác động nguy hại đến sức khỏe.

Cơ thể bước vào trạng thái Ketosis

Trong vòng 24 đến 48 giờ sau khi ngừng ăn tinh bột, kho dự trữ glycogen, nguồn năng lượng dự phòng sẽ cạn kiệt. Khi đó, cơ thể buộc phải chuyển sang đốt cháy chất béo để lấy năng lượng, quá trình này gọi là ketosis.

Theo Samantha Coogan, Thạc sĩ, Tiến sĩ, Giám đốc Chương trình Giáo dục Dinh dưỡng và Ăn kiêng tại Đại học Nevada, Las Vegas (Mỹ): “Mặc dù ketosis có thể giúp cơ thể thích nghi tạm thời, nhưng nếu kéo dài sẽ gây mất cân bằng hormone, tăng đường huyết, và ảnh hưởng gan, tuyến giáp".

Ở giai đoạn đầu, người ăn kiêng tinh bột thường gặp các triệu chứng ngắn hạn như mệt mỏi, cáu kỉnh, táo bón, mất nước hay tình trạng “cúm Keto”. Với người mắc tiểu đường, ketosis còn có nguy cơ dẫn đến nhiễm toan ceton - biến chứng nguy hiểm của bệnh đái tháo đường có thể đe dọa tính mạng.

Ăn ít tinh bột có thực sự giúp giảm cân bền vững?

Nhiều người chọn chế độ ăn ít tinh bột để giảm cân, điển hình là chế độ Keto, giới hạn dưới 50 gam carbohydrate mỗi ngày. Một số nghiên cứu cho thấy, bệnh nhân tiểu đường loại 2 có thể giảm cân và kiểm soát đường huyết tốt hơn trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, theo Julie Stefanski, Thạc sĩ Giáo dục, chuyên gia dinh dưỡng tại Viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng Mỹ: “Trong dài hạn, hiệu quả của chế độ ăn ít tinh bột không vượt trội so với các chế độ ăn khác. Hơn nữa, nó quá hạn chế nên khó duy trì lâu dài".

Bà nhấn mạnh rằng, mối nguy hiểm lớn nhất không nằm ở trạng thái ketosis ngắn hạn, mà ở việc loại bỏ các thực phẩm bổ dưỡng có chứa tinh bột. Điều này khiến cơ thể thiếu hụt vitamin C, vitamin nhóm B, axit folic, chất xơ và chất chống oxy hóa.

Thực tế, carbohydrate không chỉ cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ phục hồi cơ bắp và duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Cắt bỏ hoàn toàn tinh bột có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận, loãng xương, rối loạn đường ruột và thậm chí ung thư.

Tinh bột không thể thiếu cho sức khỏe toàn diện

Các chuyên gia khuyến nghị, một chế độ ăn cân bằng nên cung cấp từ 45 - 65% calo hàng ngày từ carbohydrate. Điều này không đồng nghĩa với việc nạp quá nhiều tinh bột tinh chế như bánh ngọt hay nước ngọt, mà nên ưu tiên tinh bột lành mạnh từ ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây và các loại đậu.

Như bác sĩ Sohaib Imtiaz, MD, chuyên gia y khoa thẩm định bài viết, nhận định: “Carbohydrate là nền tảng năng lượng cho não và cơ thể. Cắt bỏ hoàn toàn tinh bột là con đường thiếu bền vững và tiềm ẩn nhiều nguy cơ".

Vì vậy, thay vì loại bỏ hẳn tinh bột, cách tiếp cận hợp lý là giảm tinh bột tinh chế, tăng thực phẩm giàu chất xơ và kết hợp vận động đều đặn. Đây mới là chìa khóa để kiểm soát cân nặng mà vẫn đảm bảo sức khỏe lâu dài.