Đãi ngộ và trách nhiệm của nhà giáo

Với Luật Nhà giáo chính thức có hiệu lực từ 1/1/2026 và Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định “Giáo dục đào tạo là quyết sách hàng đầu quyết định tương lai dân tộc”, lần đầu tiên, vị trí và vai trò của người làm nghề giáo được ghi nhận một cách rõ ràng và nghiêm túc: giáo viên không chỉ là người truyền thụ tri thức, mà còn là lực lượng nòng cốt, là động lực phát triển chất lượng giáo dục, là nhân tố quyết định tương lai dân tộc.

Sự ghi nhận ấy trước hết thể hiện ở mức đãi ngộ, khi lương giáo viên được xếp cao nhất trong thang bảng lương hành chính sự nghiệp công lập.

Không còn là những con số khiêm tốn, thấp hơn nhiều ngành nghề khác, mức lương mới là biểu tượng cho sự trân trọng công sức, sự cống hiến và vai trò của người thầy.

Đây là thông điệp rõ ràng xã hội cần đánh giá đúng giá trị lao động của giáo viên, tạo điều kiện để họ an tâm công tác, phát triển năng lực bản thân và cống hiến lâu dài.

Tuy nhiên, đãi ngộ không phải là phần thưởng duy nhất. Cùng với quyền lợi, trách nhiệm của người thầy, người cô ngày càng được đặt lên vai.

Công nghệ thay đổi nhanh chóng, kiến thức mới xuất hiện liên tục, yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy, đổi mới chương trình và nâng cao hiệu quả giáo dục trở thành thách thức mà mỗi giáo viên phải đối mặt.

Người thầy không chỉ dạy chữ, dạy nghề mà còn phải dạy làm người, giúp học sinh hình thành tư duy sáng tạo, kỹ năng sống và khả năng hội nhập.

Trong bối cảnh đó, trách nhiệm với nghề không còn là khái niệm trừu tượng, mà là hành động cụ thể, học tập liên tục, ứng dụng công nghệ, tận tâm với từng học sinh và đặt chất lượng giáo dục lên trên hết.

Trong những năm qua, hình ảnh nhà giáo vùng cao là minh chứng sống cho mối liên hệ giữa đãi ngộ và trách nhiệm. Dù điều kiện khó khăn, cơ sở vật chất thiếu thốn, những người thầy vẫn bền bỉ bám bản, bám lớp, vượt hàng chục cây số đường núi để đến trường. Họ sống xa gia đình, chịu lạnh, chịu mưa, chịu những nguy cơ bất trắc, nhưng vẫn dạy chữ, gieo mầm ước mơ cho trẻ em. Những câu chuyện như cô Trần Thị Thao ở Lai Châu bám bản, dạy học 23 năm giữa núi rừng là minh chứng cho thấy trách nhiệm không chờ đợi đãi ngộ, nhưng khi đãi ngộ được thấu hiểu, nó trở thành sức mạnh nhân đôi.

Nhìn từ góc độ xã hội, đãi ngộ và trách nhiệm là hai mặt của cùng một đồng tiền. Nếu chỉ có đãi ngộ mà thiếu đi trách nhiệm, người thầy dễ rơi vào lối mòn, công việc trở thành nghĩa vụ, không còn nhiệt huyết và sáng tạo.

Ngược lại, nếu chỉ có trách nhiệm mà thiếu đi sự quan tâm, tôn trọng và động viên xứng đáng, sự cống hiến sẽ trở thành gánh nặng, dễ dẫn tới tâm lý chán nản, bỏ nghề hoặc chỉ làm cho xong việc. Vì thế, chính sách đối với giáo viên phải đồng bộ vừa khích lệ về vật chất và tinh thần, vừa tạo môi trường để họ phát triển, học hỏi, sáng tạo và cống hiến.

Đặc biệt, trách nhiệm của giáo viên không chỉ dừng lại ở lớp học. Nó còn là trách nhiệm với từng học sinh, từng gia đình, từng cộng đồng mà họ tiếp cận. Một người thầy tận tâm có thể thay đổi cả một hành trình học tập của học sinh, khơi dậy niềm đam mê và khát vọng khám phá thế giới. Trong bối cảnh xã hội hiện nay, khi trẻ em đối mặt với nhiều thử thách từ gia đình, xã hội và môi trường số hóa, giáo viên chính là điểm tựa giúp các em vững bước, vừa về kiến thức, vừa về nhân cách.

Ngày 20/11 là dịp để nhìn lại, để trân trọng nhưng cũng là dịp để suy ngẫm. Sự đãi ngộ mà Luật Nhà giáo mang lại không chỉ là phần thưởng, mà còn là sự kỳ vọng của xã hội.

Trách nhiệm mà giáo viên phải gánh vác không chỉ là nghĩa vụ nghề nghiệp, mà là một cam kết với tương lai của cả dân tộc. Đó là lý do mà các chính sách, quyết định của Nhà nước và Đảng về giáo dục luôn song hành: trao quyền lợi, tạo điều kiện và đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của người thầy.

Với mỗi nhà giáo, 20/11 không chỉ là ngày nhận những lời chúc, mà là dịp tự nhủ với bản thân về trách nhiệm: tận tâm, tận lực, sáng tạo và đổi mới, để xứng đáng với vị trí được xã hội trân trọng.

Khi đãi ngộ và trách nhiệm song hành, giáo viên sẽ có động lực, học sinh sẽ được hưởng lợi, và chất lượng giáo dục sẽ được nâng lên điều kiện tiên quyết để xây dựng một tương lai bền vững, thịnh vượng cho đất nước.

Trong bối cảnh Luật Nhà giáo chuẩn bị có hiệu lực, câu hỏi không còn là “chúng ta nên đãi ngộ giáo viên thế nào?” mà là “nhà giáo đã sẵn sàng cho trách nhiệm mới đến đâu?”.

Câu trả lời phụ thuộc vào sự tự ý thức của mỗi người thầy, người cô, nhưng cũng phụ thuộc vào sự quan tâm, tạo điều kiện của xã hội. Chỉ khi cả hai yếu tố cùng song hành, nghề giáo mới thực sự trở thành nghề cao quý nhất và giáo dục Việt Nam mới trở thành quyết sách thực sự, quyết định tương lai dân tộc.