Giáo dục Thủ đô - dấu ấn 68 năm phát triển và hội nhập

Dấu ấn 68 năm Giáo dục Thủ đô

Ngày 9/10/1954, Thành phố Hà Nội quyết định thành lập bộ máy của Ủy ban Quân chính, trong đó có quyết định thành lập Sở GD&ĐT Hà Nội. Đây là dấu mốc đầu tiên trong quá trình xây dựng và phát triển của ngành GD-ĐT Thủ đô. Dù bộn bề khó khăn, nhưng chỉ 10 ngày sau khi tiếp quản Thủ đô, các trường học của Hà Nội đã khai giảng năm học đầu tiên sau hòa bình – năm 1954.

Trải qua những năm tháng chiến tranh chống Mỹ ác liệt, các trường học của Hà Nội phải sơ tán về các vùng ngoại thành nhưng vẫn đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, thi đua dạy tốt - học tốt. Rất nhiều nhà giáo đã phải tạm xếp bút nghiên lên đường chiến đấu hoặc tham gia công tác giáo dục ở miền Nam. Trong số đó không ít người đã anh dũng hy sinh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Giai đoạn đổi mới đất nước từ năm 1986 đến nay, ngành GD-ĐT Hà Nội luôn phấn đấu hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, làm tốt "sứ mệnh trồng người” cao cả với quyết tâm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; góp sức đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Thủ đô và đất nước.

Đặc biệt, từ năm 2008, Hà Nội mở rộng địa giới hành chính, dù gặp nhiều khó khăn sau khi hợp nhất, song chất lượng giáo dục tiếp tục được nâng cao, kỷ cương nề nếp được tăng cường. Với vị trí là "trái tim" của cả nước, ngành GD-ĐT Hà Nội đã không ngừng nỗ lực, phát huy tiềm năng lao động sáng tạo của toàn thể đội ngũ CBQL, giáo viên, nhân viên và học sinh để đáp ứng được những yêu cầu phát triển mới.

Khi mới thành lập, ngành GD-ĐT Thủ đô được tiếp quản một mạng lưới trường lớp của thực dân nghèo nàn. Cả Hà Nội lúc đó chỉ có 96 trường tiểu học, 4 trường phổ thông trung học. Số trường lớp này chỉ đáp ứng được 20% số trẻ đến trường, vì vậy 80% trẻ em - chủ yếu là con em của nhân dân lao động bị thất học, khoảng 90% dân Hà Nội mù chữ.

Trải qua 68 năm phát triển, đến nay, ngành GD-ĐT Thủ đô có quy mô lớn nhất cả nước. Mạng lưới trường, lớp được mở rộng, cơ sở vật chất được tăng cường đầu tư, cơ bản từng bước được kiên cố hóa, chuẩn hóa và hiện đại, đáp ứng nhu cầu học tập của con em nhân dân Thủ đô và yêu cầu đào tạo nhân lực trong thời kỳ mới.

Theo đó, tính đến hết tháng 6/2022, toàn Thành phố có trên 2.800 trường, trên 70.000 lớp, hơn 2,2 triệu học sinh; trên 138.000 giáo viên; trên 72.700 phòng học; 120 trường đại học, cao đẳng thuộc các Bộ, ngành trên địa bàn Thành phố, với gần 1 triệu sinh viên, học viên.

Tỉ lệ giáo viên đứng lớp ở các bậc học, cấp học đạt chuẩn là 100%. Tỉ lệ trên chuẩn đạt mức cao. Đây chính là nguồn lực quan trọng để toàn ngành thực hiện đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo theo hướng thực chất, hiệu quả và tiệm cận với nền giáo dục tiên tiến, hội nhập.

Đến tháng 6/2022, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia toàn Thành phố là 64,3%, trong đó, trường công lập là 79%. Thành phố cũng đã triển khai công tác chuẩn bị đầu tư xây dựng 7 trường liên cấp tiên tiến, hiện đại có diện tích 5 ha trở lên trên địa bàn Thành phố.

Học sinh Hà Nội liên tục ở tốp đầu cả nước tại kỳ thi Học sinh giỏi Quốc gia với 125 học sinh đạt giải, trong đó có 7 giải Nhất, 37 giải Nhì, 33 giải Ba và 48 giải Khuyến khích. Tại kỳ thi Khoa học kỹ thật quốc gia, học sinh Hà Nội giành được 2 giải Nhất, 2 giải Nhì. Cùng đó, năm học 2021-2022, học sinh Thủ đô tiếp tục khẳng định tài năng trên trường quốc tế. Dấu ấn nổi bật là kết quả đặc biệt xuất sắc trong các kỳ thi Olympic quốc tế với 8 Huy chương Vàng, 29 Huy chương Bạc, 22 Huy chương Đồng và 4 giải Khuyến khích.

Bước nhảy vọt về quy mô, chất lượng giáo dục

Trong 68 năm, ngành GD-ĐT Hà Nội đã có nhiều đóng góp to lớn cho sự phát triển của Thủ đô nghìn năm văn hiến. Xuyên suốt chiều dài lịch sử, biết bao thế hệ học trò đã trưởng thành, mang tài năng và trí tuệ của mình để bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Sự phát triển của giáo dục đã là minh chứng cho sự lớn mạnh của Thủ đô. 68 năm qua, giáo dục Thủ đô có sự nhảy vọt về quy mô giáo dục và các loại hình trường lớp để đáp ứng chỗ học cho nhân dân. Cùng với đó, cơ sở vật chất các nhà trường được đầu tư theo hướng đồng bộ, chuẩn hóa và hiện đại để nâng cao chất lượng dạy học.

Nhiều công trình xây dựng cơ bản và một số công trình trọng điểm được tập trung đầu tư. Ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý được tăng cường áp dụng cho cả các trường ở nội thành và các huyện ngoại thành xa trung tâm. Hà Nội đã triển khai đăng ký tuyển sinh trực tuyến vào các trường mầm non, lớp 1 và lớp 6 ở tất cả các quận huyện. Đặc biệt, trải qua thời gian dài ứng phó với dịch bệnh COVID-19, ngành GD-ĐT Thủ đô đã nhanh chóng có bước phát triển nhảy vọt, thích ứng an toàn trong dịch bệnh, triển khai hiệu quả dạy và học trực tuyến. Đặc biệt, chương trình Sóng và máy tính cho em của ngành Giáo dục Thủ đô đã kịp thời hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Phát triển hệ thống trường đạt Chuẩn quốc gia được coi là một trong những điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục. Trong những năm qua, số trường đạt CQG của Hà Nội có bước phát triển đáng kể. Tính đến tháng 4/2022, tỷ lệ trường đạt chuẩn Quốc gia toàn Thành phố là 64,3%, trong đó công lập là 79% (1.766/2.236 trường); 22 trường chất lượng cao, trong đó có 16 trường công lập. Mô hình trường chất lượng cao đang phát huy tác dụng tốt với học sinh và cha mẹ học sinh.

Ngành GD-ĐT Hà Nội đã chủ động mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, thu hút, sử dụng hiệu quả các nguồn lực đem lại từ hợp tác quốc tế cho GD-ĐT và nghiên cứu khoa học. Thành phố đặc biệt quan tâm đến việc mở rộng các chương trình liên kết đào tạo với nước ngoài để học sinh có điều kiện tiếp cận chương trình học tiên tiến theo quy chuẩn quốc tế.

Mục tiêu mà ngành GD-ĐT Thủ đô đặt ra trong thời kỳ hội nhập là đảm bảo phát triển bền vững, không ngừng nâng cao chất lượng, từng bước tiếp cận nền giáo dục tiên tiến. Để đạt được mục tiêu này, trong thời gian tới, ngành sẽ tập trung nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, coi trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, lịch sử, truyền thống văn hóa dân tộc; mở rộng qui mô giáo dục, xây dựng xã hội học tập, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người có thể học tập suốt đời.

Ngành GD-ĐT Hà Nội hướng tới làm tốt cả việc dạy chữ, dạy nghề, dạy người, đặc biệt là dạy người; không ngừng cải tiến cách dạy, cách học theo hướng khơi dậy tư duy sáng tạo của học sinh, năng lực tự học, tự tu dưỡng rèn luyện; gắn học lý thuyết với thực hành, trau dồi đạo đức, lối sống.