Nâng cao quyền của phụ nữ, trẻ em gái để phát triển bền vững

Xóa bỏ "đói nghèo" và "thất học" với phụ nữ và trẻ em gái

Thực tế cho thấy, "đói nghèo" và "thất học" luôn tồn tại mối quan hệ cơ hữu với nhau. Ở nhiều địa phương nói chung và vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) nói riêng, phụ nữ và trẻ em gái chịu nhiều thiệt thòi, ít có cơ hội tiếp cận giáo dục, dẫn đến vòng luẩn quẩn: thiếu tri thức đến thiếu cơ hội phát triển kinh tế và dễ tái nghèo. Đói nghèo là rào cản lớn khiến nhiều gia đình buộc con em nghỉ học, đặc biệt là bé gái.

Vì vậy, muốn giải quyết tận gốc đói nghèo thì phải đồng thời tháo gỡ hai nút thắt: cải thiện kinh tế và đưa "con chữ" đến gần hơn với phụ nữ, trẻ em DTTS. Khi người phụ nữ biết chữ, họ có thể tham gia các lớp tập huấn, nắm bắt kỹ năng sản xuất, tiếp cận thông tin về thị trường, thậm chí khởi nghiệp và chủ động đổi mới sáng tạo. Với trẻ em, nhất là trẻ em gái, "con chữ" chính là nền tảng để thoát ly khỏi định kiến và khuôn mẫu giới, để trẻ em gái dám mơ ước và chinh phục những khát vọng lớn hơn

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, cải thiện đời sống người dân vùng khó khăn, đồng thời bảo đảm công bằng, bình đẳng giới. Cụ thể, bên cạnh những thành tựu về giảm nghèo như: tỷ lệ hộ nghèo bình quân giảm 1 - 1,5%/năm, tỷ lệ hộ nghèo DTTS giảm trên 3%/năm, đặc biệt tại các huyện nghèo, tỷ lệ giảm đạt 4 - 5%/năm… thì một trong những kết quả nổi bật khác của Chương trình là phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu và nâng cao chất lượng các dịch vụ xã hội cơ bản.

Trong đó, thông qua chương trình, đã hỗ trợ nâng cao sức khỏe và khả năng chăm sóc trẻ em cho 169.119 phụ nữ mang thai và 646.057 bà mẹ có con dưới 5 tuổi; hỗ trợ dinh dưỡng cho hơn 600.000 trẻ em gái 0 - 16 tuổi… Những hoạt động này đã góp phần nâng cao quyền và cơ hội của phụ nữ, trẻ em gái, bảo đảm mọi thành phần dân cư được hưởng lợi từ chương trình giảm nghèo, đồng thời thúc đẩy phát triển xã hội bền vững và bình đẳng hơn.

Ở góc độ Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” trong Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, sau vài năm triển khai đã mang lại nhiều tín hiệu tích cực.

Đơn cử như ở xã Sơn Dung (Quảng Ngãi), chính quyền địa phương đã nhiều lần tổ chức lấy ý kiến công khai, thành lập các tổ truyền thông cộng đồng, hỗ trợ phụ nữ chuyển đổi nghề, vươn tới làm giàu; tại tỉnh Lai Châu nơi có tỷ lệ hộ nghèo cao, nhờ Dự án 8 mà phụ nữ đồng bào DTTS bắt đầu mạnh dạn tham gia các hoạt động phát triển cộng đồng, đặc biệt việc khởi công xây dựng phòng học mới đã hiện thực hóa ước mơ thoát nghèo nhờ con chữ cho học sinh nơi vùng biên giới; ở Trà Vinh (nay là Vĩnh Long) tỉnh lồng ghép công nghệ thông tin, xây dựng các câu lạc bộ "Thủ lĩnh của sự thay đổi" để bảo đảm tiếng nói và sự tham gia thực chất của phụ nữ và trẻ em trong các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đầu tư, cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, mở các lớp xóa mù chữ cho hơn 1.400 học viên đã tạo bước tiến lớn…

Đặt phụ nữ và trẻ em vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển

Đây là quan điểm của ông Nguyễn Minh Hoàng, Khoa Xây dựng Đảng, Học viện Cán bộ TP HCM khi trao đổi với truyền thông. Theo đó, ông Hoàng cho rằng, qua nhiều kết quả đạt được khi thực hiện Dự án 8 đã cho thấy điểm chung là ở các địa phương phụ nữ và trẻ em đã được đặt vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển, trở thành những chủ thể thụ hưởng trực tiếp các chính sách. Đây không chỉ là sự điều chỉnh về công tác quản lý nhà nước, mà còn là bước tiến mang tính đột phá, khẳng định rõ định hướng của Đảng và Nhà nước trong việc đề cao, phát huy quyền năng, tiềm năng và giá trị của phụ nữ và trẻ em gái đồng bào DTTS.

Cũng theo ông Nguyễn Minh Hoàng, trong giai đoạn tới cần tiếp tục có những giải pháp để nâng cao tỷ lệ thoát nghèo, hạn chế tái nghèo như bên cạnh việc khắc phục các nguyên nhân về nguồn lực ngân sách phân bổ chưa đồng đều, một số địa phương còn lúng túng trong triển khai; cơ sở hạ tầng giáo dục tại nhiều vùng còn xuống cấp, dẫn đến tỷ lệ học sinh bỏ học cao; nhận thức xã hội, đặc biệt là định kiến giới, vẫn là rào cản lớn…, thì giai đoạn 2025 - 2030 cần tập trung vào các nhóm giải pháp như: khuyến khích phụ nữ mạnh dạn làm chủ kinh tế hộ gia đình, đồng thời huy động thêm nguồn lực xã hội; đẩy mạnh truyền thông để xóa bỏ định kiến, khuôn mẫu giới; hướng dẫn phụ nữ DTTS sử dụng công nghệ trong quản lý sinh kế, truyền thông, mở rộng thị trường; chú trọng giáo dục, đặc biệt quan tâm đến trẻ em gái…
Giai đoạn 2021 - 2025, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã triển khai trên 10.587 mô hình, dự án giảm nghèo, trong đó có 9.816 mô hình thuộc lĩnh vực nông nghiệp và 771 mô hình phi nông nghiệp, với sự tham gia của 205.585 hộ dân. Trong đó, có 110.098 hộ nghèo, 63.659 hộ cận nghèo và 31.828 hộ mới thoát nghèo. Các mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững và tăng thu nhập, mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, gắn với chuỗi giá trị hàng hóa và thị trường, góp phần nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh tế tại các vùng khó khăn.