Từ phên dậu Tổ quốc, thắp lên ngọn lửa tri thức

1. Đây không chỉ là một lễ khởi công công trình, mà là một khởi đầu mới cho sự nghiệp “trồng người” nơi phên dậu Tổ quốc, là minh chứng sinh động cho quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong việc đưa nghị quyết vào cuộc sống, không để bất kỳ đứa trẻ nào bị bỏ lại phía sau vì địa hình, vì khoảng cách hay điều kiện kinh tế.

Chủ trương xây dựng trường học cho các xã biên giới đất liền, được nêu trong Thông báo kết luận số 81-TB/TW của Bộ Chính trị và được cụ thể hóa bằng Nghị quyết 298/NQ-CP của Chính phủ, là một chính sách có tầm chiến lược sâu xa. Đó không chỉ là đầu tư cho giáo dục, mà là đầu tư cho an ninh, văn hóa và tương lai của đất nước.

Từ Nghị quyết đến hành động, chỉ trong chưa đầy bốn tháng, Chính phủ đã tổ chức khởi công đồng loạt tại 14 tỉnh biên giới. Một chiến dịch đặc biệt – mang hơi thở của tinh thần “nói đi đôi với làm” – được phát động với quy mô, tốc độ và quyết tâm chưa từng có.

Với quyết tâm ấy, sáng 9/11/2025, 72 công trình đầu tiên đã chính thức khởi công, mở đầu cho hành trình hiện thực hóa chủ trương lớn.

Tại điểm cầu chính ở Thanh Hóa, Thủ tướng Phạm Minh Chính xúc động nói trong lễ phát động được truyền hình trực tiếp: "Chúng ta rất vui mừng chứng kiến niềm vui chung lan tỏa dọc chiều dài biên giới của Tổ quốc. Nơi đâu cũng có ánh mắt rạng ngời, phấn khởi của thầy cô giáo, các em học sinh, các bậc phụ huynh và nhân dân được chứng kiến các trường nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở được khởi công…

Từng ngôi trường mới sẽ nơi gieo con chữ, thắp sáng ước mơ, hiện thực hóa khát vọng; là biểu tượng của tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, tình cảm, trách nhiệm của Đảng, nhà nước, của nhân dân đối với đồng bào, với vùng phên dậu của Tổ quốc".

Những lời của Thủ tướng vừa là chỉ đạo, vừa là cam kết – một thông điệp mạnh mẽ gửi đến toàn xã hội: phát triển giáo dục ở vùng biên không chỉ là trách nhiệm, mà là tình cảm, là nghĩa vụ thiêng liêng với phên dậu của Tổ quốc. Đó cũng là lời khẳng định rõ nhất cho một tư tưởng xuyên suốt, đưa nghị quyết vào đời sống bằng công trình cụ thể, bằng hành động cụ thể, để niềm tin của nhân dân được củng cố từ những gì nhìn thấy, chạm được.

Ở những nơi xa nhất của Tổ quốc – nơi đường biên là mái nhà, là cuộc sống – ngôi trường luôn là hình ảnh thiêng liêng. Mỗi mái trường khang trang không chỉ là nơi học chữ, mà còn là biểu tượng của sự hiện diện của Đảng, Nhà nước giữa lòng dân.

Các xã như Yên Khương (Thanh Hóa), Khuất Xá (Lạng Sơn), Thanh Nưa (Điện Biên), A Mú Sung (Lào Cai)… sẽ có những ngôi trường nội trú mới với phòng học, ký túc xá, thư viện, sân thể thao, khu sinh hoạt chung – tất cả được quy hoạch đồng bộ, hiện đại. Hàng nghìn học sinh người Thái, Mông, Dao, Tày, Mường… sẽ không còn phải đi bộ hàng chục cây số để đến trường; các em sẽ được học tập, sinh hoạt trong điều kiện an toàn, đủ đầy, được nuôi dưỡng không chỉ bằng tri thức, mà bằng tình thương và sự quan tâm của toàn xã hội. Như Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết tại lễ khởi công: "Chúng ta không chỉ xây trường, mà đang gieo tương lai. Mỗi học sinh vùng biên sẽ là hạt giống của tri thức và khát vọng, là chủ nhân góp phần xây dựng và giữ gìn biên cương".

2. Xây dựng trường học nơi biên giới là đầu tư cho thế hệ tương lai, cho một vùng đất vững mạnh cả về dân trí, nhân lực và bản sắc. Đó là cách để tri thức thắp sáng những nơi xa nhất, để khoảng cách giữa miền núi và miền xuôi ngày càng được thu hẹp.

Ở tầm sâu xa hơn, đây còn là chiến lược giữ dân bằng tri thức, bởi chỉ khi dân trí được nâng lên, khi con em các dân tộc có cơ hội học tập, lập nghiệp ngay tại quê hương, thì biên giới mới thật sự bền vững.

Nếu những tuyến đường, cây cầu là hạ tầng vật chất, thì giáo dục chính là hạ tầng tinh thần của quốc gia. Việc đồng loạt khởi công 72 trường học vùng biên không chỉ là sự kiện của ngành giáo dục, mà là một chiến lược phát triển tổng hợp: gắn giáo dục với xóa đói giảm nghèo, văn hóa với quốc phòng – an ninh, tri thức với lòng yêu nước. Mỗi ngôi trường nơi biên cương là một “pháo đài mềm” – nơi bồi đắp ý thức chủ quyền và nuôi dưỡng khát vọng vươn lên. Ở đó, mỗi buổi học là một lời cam kết: người dân biên giới gắn bó với đất đai, con trẻ biên giới lớn lên cùng tình yêu Tổ quốc.

Không phải ngẫu nhiên mà chương trình xây dựng trường học vùng biên được khởi động trong thời điểm Đảng ta đang đẩy mạnh các đột phá chiến lược về thể chế, nhân lực và hạ tầng. Đây là một phần quan trọng của tầm nhìn phát triển bền vững: lấy con người làm trung tâm, coi giáo dục là chìa khóa của đổi mới.

Từ vùng biên Cốc Pàng (Cao Bằng), chia sẻ đầy xúc động của anh Sần Mí Phư, dân tộc Mông ở xóm Chè Lỳ B, nói lên tất cả tình cảm của người dân khi đề cập đến chủ trương xây dựng trường nội trú liên cấp tại xã biên giới: “Cái bụng mình ưng lắm à. Con mình sẽ có trường, lớp đẹp, nơi ăn, chốn ở khang trang, cả đời mình chưa bao giờ dám mơ. Mà quan trọng nhất là nó học được, nó có giỏi sau nó mới làm được cái lớn hơn mình làm”. Hay như của ông Hoàng Văn Chữ ở thôn Còn Cảm, xã Khuất Xá (Lạng Sơn): "Có trường nội trú, tôi sẽ gọi cháu tôi là Hoàng Bảo Lâm về học. Tôi mong có trường nội trú rồi không học sinh nào phải bỏ học nữa".

Những câu chuyện giản dị ấy chính là hiện thực của một chủ trương lớn – chủ trương được khởi nguồn từ trái tim, từ khát vọng nâng cao dân trí, phát triển vùng biên giới vững mạnh, vừa “ấm no”, vừa “vững vàng nơi tuyến đầu”.

3. Không chỉ khởi công, Chính phủ còn yêu cầu các bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ chính sách đi kèm: đào tạo, thu hút giáo viên giỏi về vùng biên; đảm bảo chế độ sinh hoạt, ăn ở cho học sinh; kết nối hạ tầng kỹ thuật, Internet, điện, nước sạch đến tận trường.

Để đảm bảo đưa các ngôi trường mới vào hoạt động, phục vụ năm học 2026-2027 (chậm nhất vào tháng 8/2026), Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, xây trường nhanh nhưng phải chắc; đầu tư đồng bộ, quản lý chặt chẽ, tuyệt đối không để xảy ra tiêu cực, lãng phí. Quan trọng nhất là sau khởi công, phải đưa trường vào hoạt động hiệu quả, để mỗi đồng vốn Nhà nước, mỗi tấm lòng của xã hội đều trở thành giá trị thực.

Cách nói giản dị nhưng thể hiện rõ phong cách điều hành “vì dân, vì hiệu quả” – biến chính sách thành hiện thực, biến nghị quyết thành niềm tin. Và có lẽ, niềm tin ấy đã bắt đầu nảy nở ngay từ hôm nay, khi những đứa trẻ biên giới đứng trong lễ khởi công, ánh mắt lấp lánh nhìn những dải băng khởi công được kéo lên, như thấy trước một tương lai mới.

Nhìn từ góc độ phát triển, có thể nói đầu tư cho giáo dục vùng biên là khoản đầu tư sinh lời bền vững nhất. Mỗi học sinh được học tập đầy đủ hôm nay sẽ là công dân có ích, là hạt nhân phát triển cộng đồng ngày mai.

Giữa muôn trùng đồi núi, mỗi ngôi trường khởi công hôm nay là một “ngọn đèn tri thức”, và khi hàng trăm ngọn đèn ấy cùng sáng lên, biên cương Tổ quốc sẽ rực rỡ ánh sáng của niềm tin, của khát vọng và của sự đổi thay.

Từ phên dậu Tổ quốc, những công trình giáo dục đang được khởi dựng không chỉ nối liền con đường học vấn, mà còn nối liền trái tim của đồng bào với Đảng, Nhà nước, bằng sự quan tâm chân thành, bằng hành động thiết thực.

Và cũng từ nơi ấy, một thông điệp lớn được gửi đi: Không có biên giới nào ngăn được bước chân tri thức. Không có khoảng cách nào lớn hơn tình yêu con người và khát vọng phát triển của dân tộc Việt Nam.