Chuyên gia “mách nước” đầu tư khi thị trường chứng khoán ngày càng khó kiếm lời

Định giá thị trường không còn quá hấp dẫn

Theo bà Đào Hồng Vân, Trưởng nhóm Phân tích Dữ liệu, Dịch vụ thông tin Tài chính Fiin Group, năm 2022, định giá thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đang ở nền khá cao so với 2020 và những năm trước đó. Tính riêng định giá của VN-Index đang ở mức 17,2 lần.

Con số này nhìn thì có vẻ rất hấp dẫn, nhưng theo bà, có 2 điểm cần lưu ý: Thứ nhất, định giá chung của VN-Index chịu ảnh hưởng lớn của khối ngân hàng (chiếm khoảng 1/3 tổng giá trị lợi nhuận và giá trị vốn hóa toàn thị trường). Trong khi đó, khối ngân hàng khi nhìn vào định giá thường tính theo chỉ số P/B (giá/giá trị sổ sách) hơn là P/E (giá/lợi nhuận cổ phiếu).

Do đó, để thấy rõ bức tranh định giá thị trường, theo bà nên so sánh nhóm ngân hàng và nhóm phi tài chính một cách riêng biệt. Theo đó, khối phi tài chính P/E hiện nay khoảng 20 lần - đang ở vùng khá cao so với lịch sử. Còn khối ngân hàng, chỉ số P/B cũng đã tiệm cận 2 lần độ lệch chuẩn so với trung bình 10 năm trở lại đây.

“Tần suất định giá 2 khối này chạm vùng cao như vậy không quá nhiều trong lịch sử 10 năm, chủ yếu nằm dưới vùng cao này. Như vậy, chúng ta đang bắt đầu năm 2022 với nền định giá không còn thấp so với trước đây nữa” – bà Vân cho biết.

Do vậy, theo bà, trong quá trình xây dựng danh mục, lựa chọn cổ phiếu đầu tư, nhà đầu tư cần lưu ý 2 điểm: Thứ nhất, trên nền định giá cao như vậy, để cổ phiếu có cơ hội tăng tiếp thì thì lợi nhuận doanh nghiệp phải tăng tương ứng hay thậm chí cao hơn P/E. Những cổ phiếu nào có tăng trưởng lợi nhuận dự kiến năm 2022 thấp hơn P/E thì sẽ nằm trong vùng rủi ro.

Thứ hai, liệu tăng trưởng đó có bền vững, có thể tiếp tục kéo dài trong năm 2023 hay không. Bà lấy ví dụ về câu chuyện cổ phiếu ngân hàng hay cổ phiếu thép trong năm 2021, giá tăng trưởng rất tích cực trong nửa đầu năm, nhưng khi thị trường nhìn thấy bất lợi về triển vọng lợi nhuận thì không còn duy trì được đà tăng trưởng này.

Thị trường chứng khoán nằm 2022 sẽ không còn dễ kiếm lời

Cổ phiếu nào sẽ còn triển vọng

Nhận định về triển vọng thị trường trong năm 2022, theo bà Đào Hồng Vân, trong năm nay, khả năng tăng trưởng khối tài chính sẽ tích cực hơn so với khối phi tài chính.

Nhóm ngành tăng trưởng mạnh năm 2021 chưa chắc đã duy trì được mức tăng trưởng tốt như thế, thậm chí là đi ngang hay giảm điểm (ví dụ ngành thép, cao su). Những nhóm ngành suy giảm do Covid-19 sẽ có cơ hội hồi phục mạnh trong năm 2022.

“Tóm lại, triển vọng kinh doanh năm nay khá là tích cực. Tôi tin đây là những động lực cơ bản, khá trọng yếu để hỗ trợ thị trường trong năm nay” – bà nói.

Nói cụ thể hơn, bà Vân đưa ra 3 chủ đề đầu tư cho năm nay.

Thứ nhất là đầu tư vào nhóm ngành tránh rủi ro lạm phát: Theo nhiều dự báo, lạm phát năm nay sẽ tăng do độ trễ hấp thụ giá nguyên liệu đầu vào. Do đó, điện và dược phẩm là nhóm ngành bà đặc biệt quan tâm do tính phòng thủ của nhóm ngành này và triển vọng hồi phục sau Covid-19. Riêng với ngành dược, một số doanh nghiệp có các nhà máy sắp đi vào hoạt động sẽ là yếu tố tích cực, hỗ trợ tăng trưởng lợi nhuận không chỉ trong năm 2022 mà có thể kéo dài sang cả năm 2023.

Thứ hai là đầu tư vào những nhóm ngành hưởng lợi từ đầu tư công, trong đó có nhóm ngân hàng, bất động sản, vật liệu xây dựng.

Thứ ba là đầu tư vào nhóm ngành hưởng lợi từ hồi phục sau Covid, trong đó đặc biệt chú ý đến nhóm ngành bán lẻ, ngành hàng tiêu dùng cá nhân và nhóm thủy sản.

Với bán lẻ, triển vọng năm 2022 khá phân hóa, cơ hội sẽ có thể đến các nhóm tăng trưởng lợi nhuận năm 2021 thấp hơn trung bình ngành. Còn ngành hàng cá nhân thì tăng trưởng năm 2022 sẽ xuất phát từ câu chuyện tăng trưởng thấp, thậm chí suy giảm trong 2021…

Thận trọng với nhóm cổ phiếu nào?

Cùng quan điểm, ông Đào Phúc Tường, chuyên gia tài chính đến từ CFA (Cộng đồng các Nhà phân tích tài chính Việt Nam) cũng cho rằng trong năm nay, sự phân hoá về tăng trưởng giữa các ngành sẽ vẫn rất lớn. Do đó nhà đầu tư cần chọn cổ phiếu có tăng trưởng cao hơn so với định giá hiện tại.

“Nền định giá hiện nay đã khá cao rồi, nếu tăng trưởng lợi nhuận giảm so với nền định giá thì đến cuối năm cổ phiếu đó đang đắt sẽ trở thành rất đắt, sẽ rất rủi ro cho nhà đầu tư” – ông nói.

Thứ hai là lưu ý một số cổ phiếu tăng trưởng lợi nhuận năm nay chắc chắn sẽ giảm so với năm 2021 (nhóm cổ phiếu theo chu kỳ hàng hoá như phân bón, thép, vận tải biển…) nhà đầu tư không nên kỳ vọng lợi nhuận quá cao trong năm 2022.

Hoặc nhóm doanh nghiệp tăng trưởng rất là cao nhưng trên nền lợi nhuận rất thấp của năm 2021. Với nhóm này thường giá cổ phiếu sẽ có phản ứng rất tích cực trong nửa đầu 2022, nhưng nửa sau sẽ cần thận trọng hơn.

Nhóm thứ ba cần lưu ý là nhóm cổ phiếu mang tính chất mùa vụ. Theo ông, từ đầu năm đến giờ giá cả hàng hoá đều tăng rất tốt nên giá cổ phiếu cũng phản ứng rất tích cực.

Nhưng nhà đầu tư cầnchú ý 2 yếu tố là tính mùa vụ và tính đầu cơ trên thị trường. Đặc biệt là trong bối cảnh chiến tranh Nga – Ukraine, khi mọi yếu tố đầu cơ không còn nóng nữa, giá hàng hoá sẽ điều chỉnh thì những cổ phiếu này sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Nhà đầu tư cần thận trọng nhất là với những cổ phiếu thanh khoản thấp.