Đặc sắc phiên chợ vùng biên cương Quảng Ninh

Phiên chợ Pò Hèn - Gạch nối văn hóa hai quốc gia

Ngày 22.10.2023, xã Hải Sơn, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức khánh thành và khai trương chợ phiên Pò Hèn. Sau hơn 1 năm hoạt động trở lại, chợ phiên Pò Hèn đã trở thành điểm hẹn của nhân dân khu vực biên giới Việt Nam - Trung Quốc.

Chợ Pò Hèn nằm trên địa phận xã Hải Sơn, là một xã miền núi cách trung tâm TP Móng Cái 35km, có 3 dân tộc anh em Kinh, Dao, Sán Chỉ cùng sinh sống.

Nơi đây được xác định là địa bàn vùng cao, biên giới có vị trí trọng yếu chiến lược về quốc phòng - an ninh. Với đặc trưng riêng về vị trí địa lý, Pò Hèn là chợ truyền thống có từ lâu đời, là nơi trao đổi hàng hóa của nhân dân trong vùng, giao thương với thôn Thán Sản (Trung Quốc).

Năm 2000, xã Hải Sơn đã xây dựng lại chợ. Tuy nhiên, từ năm 2019 - 2022 do dịch COVID-19, chợ đã ngừng hoạt động và xuống cấp. Năm 2023, thành phố bố trí vốn chỉnh trang lại chợ, hiện nay có 30 hộ đăng ký kinh doanh thường xuyên. Chợ họp vào các ngày mùng 2, 5, 8, 12, 15, 18, 22, 25, 28 âm lịch hằng tháng.

Tại chợ phiên, người đồng bào trưng bày, bán các sản phẩm thương hiệu ẩm thực của Hải Sơn với những đặc sản như: Ngan đen, lợn bản, cá suối, rau rừng, mật ong, rượu sim, trà hoa vàng, xôi ngũ sắc, cùng nhiều loại nông, lâm sản đặc sắc. Những bộ trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu của người Dao, Sán Chỉ cũng là điểm hấp dẫn để du khách có những bức hình tuyệt đẹp khi hòa mình vào cuộc sống của đồng bào vùng cao.

Trong khuôn khổ phiên chợ, còn có nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc như biểu diễn múa hát dân gian, trình diễn trang phục truyền thống, thi đấu các trò chơi dân gian của các dân tộc xã Hải Sơn.

Đại diện phòng Văn hóa Thông tin TP Móng Cái cho biết: “Khi đến chợ phiên Pò Hèn, du khách sẽ được kết nối tham quan các điểm du lịch tại xã Hải Sơn như Khu di tích lịch sử quốc gia Pò Hèn, cột mốc 1347, làng bích họa xóm họ Đặng, núi Pa Nai. Đây là một điểm đến níu chân du khách trong mùa du lịch Thu - Đông giúp phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và gìn giữ các nét đẹp văn hóa mang bản sắc dân tộc".

Chợ Đồng Văn, Bình Liêu - Điểm hẹn văn hóa vùng Đông Bắc

Chợ phiên xã Đồng Văn dưới chân núi Cao Ba Lanh, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh thường họp đông vui nhất vào thứ Bảy hằng tuần. Chợ chia thành nhiều khu khác nhau (khu ăn uống, khu thổ cẩm, nông sản…) và bày bán nhiều loại cây lá, thuốc lá tắm của đồng bào dân tộc, có những loại đặc biệt chỉ được bày bán vào ngày của chợ phiên.

Mỗi gian hàng tại đây giống như một “hiệu quảng cáo” nhỏ cho du lịch Bình Liêu. Đặc biệt nhất là chợ phiên gắn với “Ngày kiêng gió” của dân tộc Dao Thanh Phán vào ngày 4.4 âm lịch hàng năm, bắt nguồn từ phong tục cổ truyền của đồng bào người Dao, với mục đích tránh thú rừng, thiên tai và cầu mong mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, sung túc.

Chị Lý Thị Hạnh - Thôn Phạt Chỉ, xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu - cho biết: “Theo quan niệm của người Dao Thanh Phán, vào các ngày kiêng, như ngày 2.2, 3.3, 4.4, 5.5, 7.7, 8.8, 9.9 âm lịch và một số ngày kiêng khác, các gia đình sẽ đến chợ. Đặc biệt vào “Ngày kiêng gió”, các gia đình sẽ ra khỏi nhà từ sáng sớm để thần gió có thể vào nhà mang đi những điều không may và đem lại may mắn, bình an. Trong ngày này, bà con người Dao thường thăm hỏi nhau, giao lưu văn hóa qua các làn điệu hát Pả Dung, tiếng kèn “tiêng gẹt” và cùng nhau đi chợ mua sắm vật dụng cần thiết phục vụ cuộc sống, sản xuất”.

Trong nhịp sống hối hả ngày nay, mỗi phiên chợ vùng biên cương tỉnh Quảng Ninh lại mang trong mình một nét riêng. Ghé thăm mỗi phiên chợ, du khách không chỉ được trải nghiệm cuộc sống giản dị, yên bình mà còn được trải nghiệm những đặc sản văn hóa của bà con và vùng đất biên cương để thêm hiểu, thêm yêu mỗi tấc đất của tổ quốc Việt Nam.

(Bài đăng trên Ấn phẩm đặc biệt Lao Động Xuân Ất Tỵ)