Thời hạn các đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh mới chính thức hoạt động

Phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới với tầm nhìn lâu dài

Sáng nay (16.4), Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

Tại Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn truyền đạt chuyên đề về sửa đổi Hiến pháp và pháp luật; Phương hướng bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, thực hiện Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12.4.2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, trong đó có việc sáp nhập đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; sắp xếp các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ vào Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam… mở ra cục diện mới phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới với tầm nhìn lâu dài.

Để đáp ứng yêu cầu nói trên, phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này tập trung vào 2 nhóm nội dung:

Một là, các quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội (tập trung ở Điều 9, 10), để đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nêu cao vai trò, trách nhiệm, tính chủ động của MTTQ Việt Nam, vai trò tập hợp các giai cấp, tầng lớp, hướng mạnh về địa bàn dân cư, gần dân, sát dân, đến từng hộ gia đình.

Hai là, các quy định tại chương 9 của Hiến pháp năm 2013 để thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, theo Báo cáo của Chính phủ, có khoảng 19.220 văn bản ở Trung ương và địa phương ban hành có nội dung chịu tác động, ảnh hưởng trực tiếp của việc thực hiện chủ trương tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, gồm 1.180 văn bản của Trung ương, 18.040 của địa phương.

Do vậy, cần phải sửa những nội dung liên quan trong các Luật như: Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Cán bộ, công chức, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các luật về tố tụng, Luật Xử lý vi phạm hành chính… liên quan trực tiếp đến tổ chức bộ máy, quyền, lợi ích cơ bản của người dân, tổ chức, doanh nghiệp, thẩm quyền của địa phương và tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội thuộc các lĩnh vực về ngân sách, đầu tư, quy hoạch.

Khi tiến hành sửa đổi, bổ sung, đặc biệt lưu ý đến việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân định rành mạch thẩm quyền giữa trung ương với địa phương, giữa cấp tỉnh với cấp xã, xác định rõ việc nào của chính quyền cấp huyện cần điều chuyển cho chính quyền cấp xã hoặc giao chính quyền cấp tỉnh để tạo thuận lợi cho địa phương trong quá trình thực hiện.

Dự kiến tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội sẽ cho ý kiến, thông qua 31 dự án luật, 12 nghị quyết; cho ý kiến đối với 10 dự án luật (chưa kể các nghị quyết về sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã sẽ xem xét, quyết định trong thời gian diễn ra kỳ họp). Đây là một khối lượng công việc lớn nhất từ trước đến nay trong lịch sử các kỳ họp Quốc hội.

Hoàn thành sửa đổi Hiến pháp trước ngày 30.6.2025

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, việc sửa đổi Hiến pháp và các luật, nghị quyết có liên quan phải được hoàn thành trước ngày 30.6.2025 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2025.

Trong đó, quy định điều khoản chuyển tiếp để hoàn thành việc kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy và các ĐVHC cấp xã chính thức đi vào hoạt động chậm nhất là trước ngày 15.8.2025, các ĐVHC cấp tỉnh chính thức đi vào hoạt động chậm nhất là trước ngày 15.9.2025. Có hướng dẫn cụ thể để đảm bảo hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình, kế hoạch thực hiện.

Từ ngày 14.4.2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp phiên họp thứ 44 để xem xét, cho ý kiến về các nội dung trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9. Ngày 15.4.2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 76 về việc sắp xếp ĐVHC năm 2025 (bảo đảm giảm 60% đến 70% tổng số ĐVHC cấp xã trên cả nước) và thống nhất về nội dung trình Quốc hội xem xét việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.